11 Ocak 2014 CUMARTESİ

Resmî Gazete

Sayı : 28879

YÜKSEK SEÇİM KURULU KARARI

Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığından:

Karar No: 23

- K A R A R -

2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’un 8. maddesinin birinci fıkrasında yer alan; “Mahalli idareler seçimleri beş yılda bir yapılır. Her seçim döneminin beşinci yılındaki 1 Ocak günü seçimin başlangıç tarihidir. Aynı yılın Mart ayının son Pazar günü oy verme günüdür.” hükmüne istinaden, mahalli idareler seçimleri 30 Mart 2014 Pazar günü yapılacaktır.

Yapılacak olan seçimlerde görev ifa edecek sandık kurullarına; her seçim türü için yapacakları işlemlerde Yurt genelinde uygulama birliğinin sağlanması amacıyla, bir genelge hazırlanması ve yürürlüğe konulması gerekmektedir. Mahalli idareler seçimleri için, sandık kurullarının görev ve yetkilerini belirleyen genelgenin hazırlanması amacıyla Kurulumuzun 14/9/2013 tarih, 2013/374 sayılı kararı ile oluşturulan komisyon yaptığı çalışmaları tamamlayarak konu hakkında düzenlediği karar ve genelge taslağını Kurulumuza sunmuş olmakla konu incelenerek;

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 127. ve 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’un 8. maddeleri gereğince 30 Mart 2014 Pazar günü mahalli idareler seçimleri yapılacaktır.

298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un 14/10. maddesinin verdiği yetki, 298 ve 2972 sayılı Kanun hükümleri ile yürütülecek seçim iş ve işlemlerinde Yurt genelinde birlikteliğin sağlanması amacıyla; geçmiş uygulamalar da göz önünde buldurularak sandık kurullarının görev ve yetkilerinin belirlenmesi gerekmektedir.

Sandıkların konulacağı yerlerin belirlenmesinde yapılacak işlemler, engelli seçmenlerin oy kullanmasını kolaylaştırmak amacıyla alınabilecek tedbirler, sandık kurulu başkan ve üyeleriyle bina sorumlularının görev, yetki ve sorumluları dikkate alınarak ve adayların, sandık kurulu başkan ve üyeleriyle, bina sorumlularının ve güvenlik görevlilerinin oy kullanma usulleri belirlenerek, sandık kurulu mühürlerinin nasıl kullanılması gerektiği gibi sorunların çözümü de dikkate alınarak, daha önceki genelgeler gözden geçirilmiştir.

Bu amaçla hazırlanan ve yeniden düzenlenen Örnek:138 sayılı Genelge’nin yürürlüğe konulması uygun bulunmuştur.

S O N U Ç:

1- 30 Mart 2014 Pazar günü yapılacak mahalli idareler seçimlerinin sağlıklı ve düzenli yürütülüp sonuçlandırılması amacı ile “Sandık Kurullarının Görev ve Yetkilerini Gösterir Örnek: 138” sayılı Genelge’nin kabulüne, Genelge’nin kararın eki sayılmasına,

2- Karar örneğinin ve eki Genelge’nin seçime katılacak siyasi partilerin genel başkanlıklarına gönderilmesine,

3- Genelge’nin yeterli miktarda bastırılarak tüm il ve ilçe seçim kurulu başkanlıklarına iletilmek üzere, Kurulumuz İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığına gönderilmesine,

4- Karar örneğinin ve eki Genelge’nin Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce Kurulumuzun internet sitesi www.ysk.gov.tradresinde yayınlanmasına ve il - ilçe seçim kurulu başkanlıklarına Kurum içi elektronik posta ile iletilmesine,

5- Karar örneği ve eki Genelge’nin Resmî Gazete’de yayımlanmasına,

08/01/2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Başkan	Başkanvekili	Üye	Üye
Sadi GÜVEN	Turan KARAKAYA	Muharrem COŞKUN	Mehmet KÜRTÜL

Üye	Üye	Üye	Üye
Nilgün İPEK	Ünal DEMİRCİ	Ali KAYA	İlhan HANAĞASI

Üye	Üye	Üye
İbrahim ZENGİN	Zeki YİĞİT	Hakkı MANAV

T.C.

YÜKSEK SEÇİM KURULU

ÖRNEK: 138

30 MART 2014 PAZAR GÜNÜ YAPILACAK MAHALLİ

İDARELER SEÇİMLERİNDE SANDIK KURULLARININ

GÖREV VE YETKİLERİNİ GÖSTERİR

GENELGE

Kapsam

MADDE 1- Bu Genelge; il genel meclisi üyelikleri, belediye başkanlığı (büyükşehir belediye başkanlığı dâhil) ve belediye meclisi üyelikleri, mahalle muhtarı ve ihtiyar heyeti üyeliği, köy muhtarı ve ihtiyar meclisi üyeliği seçimlerinde; sandık kurullarının görev ve yetkilerini, uygulayacakları işlemleri, oy verme şekillerini, şikâyet ve itirazlar ile bunların incelenme usullerini kapsar.

Tanımlar

MADDE 2- Bu Genelge'de geçen;

a) İl Genel Meclisi Üyelikleri Seçimi: İl genel meclisi üyelerinin (büyükşehir belediyeleri dışında),

b) Belediye Seçimi: Büyükşehir belediye başkanı, belediye başkanı ve belediye meclisi üyelerinin,

c) Köy Seçimi: Köy muhtarları ve ihtiyar meclisi üyelerinin,

ç) Mahalle Seçimi: Mahalle muhtarları ve ihtiyar heyeti üyelerinin,

seçimlerini,

d) Mühür: Numaralı sandık kurulu mührü ile "EVET" veya "TERCİH" mührünü,

ifade eder.

Bina sorumlularının görevleri

MADDE 3- Bina sorumluları;

a) Binaya getirilen oy sandıkları ile oy verme kabinlerini imza karşılığı teslim almak ve bunların yerleştirilmesinde sandık kuruluna yardım etmek,

b) Seçimde kullanılacak masa, sıra, sandalye gibi araç ve gereçleri temin etmek,

c) Oy verme günü, oy vermenin başlama saatinde görev yerine gelmeyen sandık kurulu başkanını ilgili ilçe seçim kuruluna bildirmek,

ç) Oy verme süresince binadan ayrılmamak ve oy vermenin düzen içinde geçmesi için sandık kurulu başkanının isteklerini yerine getirmek,

d) Oy verme günü binanın ısınma, su, elektrik gibi hizmetlerinin işler durumda bulundurulması için gerekli önlemleri almak,

e) Sandık sonuç tutanaklarının onaylı birer suretlerinin bir hafta süre ile ilan yerinde asılı kalmasını sağlamak,

f) Sayım ve döküm işlemlerini izleyerek biter bitmez ulaşım için ilçe seçim kuruluna haber vermek,

g) Sandık kurulları görevlerini tamamlayıp binayı terk ettikten sonra, oy sandıklarının içinde oy pusulası ya da zarf olup olmadığının kontrolünü yaparak, sandık alanında unutabilecekleri oy zarfı, oy pusulası gibi seçim kâğıtlarını paketleyipilgili ilçe seçim kuruluna teslim etmek,

ğ) Sandık çevresi dışında ancak sandık alanı içinde, 298 sayılı Kanun'da gösterilen yasaklara aykırı davranışlar olması veya suç işlenmesi halinde kolluk güçlerini çağırmak (298/83).

görevlerini yürütür.

Sandık bölgelerinde, bütün seçimlerin aynı sandık kurulu tarafından yürütülmesi

MADDE 4- Mahalli idareler ile köy/mahalle muhtarlıkları ve ihtiyar meclisi/heyeti üyeliği seçimlerinde oy verme iş ve işlemleri bir sandık bölgesinde aynı sandık kurulu tarafından yürütülür.

Oluşturulan sandık kurulu;

a) Köyde; il genel meclisi ve köy seçimi,

b) Büyükşehir olmayan belediyelerde; il genel meclisi, belediye ve mahalle seçimleri,

c) Büyükşehirlerde; belediye ve mahalle seçimleri,

ile ilgili oy verme işlemlerini yürütür.

Sandık kurullarının görev ve yetkileri

MADDE 5- Sandık kurullarının başlıca görev ve yetkileri şunlardır:

a) Sandık çevresinde düzenin sağlanması sandık kurulu başkanına, sandık alanında ise bina sorumlusuna aittir. Bina sorumlusunun bulunmadığı yerlerde ise bu yetki, en küçük numaralı sandık kurulu başkanı tarafından görevlendirilen üyeye verilir (298/71-1, 82/1, 83/3),

b) Sandık alanında, sandığın konulacağı yeri belirlemek, sokak başlarına, bu yeri gösterir göze çarpacak işaretler koymak veya yerini alışılmış araçlar ile duyurmak (298/71-2),

c) Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde cezaevi idaresinin de görüşü alınarak ilçe seçim kurulu başkanının gözetiminde sandığın konulacağı yeri belirlemek (298/85-A),

ç) Sandıktan çıkan zarfları, oy pusulalarını saymak, dökümlerini ve sonuçlarını tutanağa geçirmek,

d) Hesaba katılan ve muteber sayılan oy pusulaları, sandık kurulunca düzenlenen tutanaklar, sayım ve dökümde kullanılıp alt tarafı kurulca imza edilen sayım cetvelleri, hesaba katılmayan, muteber sayılmayan veya itiraza uğrayan oy pusulaları ve hesaba katılmayan zarflar, tutanak defteri, kurulca mühürlü ve imzalı ayrı ayrı paketler halinde kurulun mührü ile mühürlenmiş ve başkan ve üyeler tarafından imzalanmış bir torbaya konularak (sandık çevresinde seçim evrakı bırakmadan), kurulun bağlı olduğu ilçe seçim kuruluna sandık kurulu başkanı ve ad çekme ile seçilecek en az iki üye tarafından götürülüp teslimini sağlamak (298/107-1),

e) Oy verme işleri hakkında ileri sürülecek şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak, kararları tutanak defterine geçirerek altını imzalamak, bu kararlardan itiraza uğrayanları derhal ilçe seçim kuruluna göndermek (298/71-3-4),

f) Sandık kurulu tutanak defterindeki tutanakları ve gerekli diğer tutanakları düzenlemek ve altını imzalamak,

g) Sandık kurullarının kararları, oyların sayımı ve dökümü ile tutanakların düzenlenmesine ilişkin iş ve işlemleri aleyhine yapılan itirazları ilçe seçim kuruluna göndermek (298/128-3),

ğ) Bütün seçim türleri için tek tutanak defteri kullanmak,

h) Kanunlarla ve Yüksek Seçim Kurulu genelge ve kararları ile verilen diğer görevleri yapmak (298/71-6).

Sandık kurulu başkanının öncelikle yapacağı işler

MADDE 6- Sandık kurulu başkanı, oy verme gününden en az 48 saat önce, ilçe seçim kurulu başkanından aşağıda yazılı oy verme araçlarını kontrol ederek tutanakla teslim almak ve zamanında sandık yerinde bulundurmak zorundadır (298/68).

Sandık kurulu başkanınca;

a) Görevli olduğu sandık için ağzı mühürlü bir kese içine konulmuş numaralı bir mühür ve iki adet "EVET" veya "TERCİH" yazılı mührü,

b) Kapalı oy verme yerleri sayısına eşit miktarda siyasi parti adaylarını ve varsa bağımsız adayları gösteren listeler (Örnek: 73, Örnek: 74, Örnek: 75),

c) Kapalı oy verme yerlerine asılacak (Örnek: 19) numaralı açıklama levhası,

ç) İlçe seçim kurulundan veya muhafaza edildiği yerden oy verme kabini ve oy sandığı,

d) Belediye başkanlığı (büyükşehir belediye başkanlığı dâhil), belediye meclisi üyelikleri, il genel meclisi üyelikleri seçimleri için ayrı ayrı olmak üzere, üstü il seçim kurulu tarafından numaralanıp mühürlenmiş ve sandık seçmen sayısının % 15'i kadar fazla sayıda hazırlanmış olan birleşik oy pusulası paketleri (2972/18-h),

e) Mahalle ve köy seçimlerinde kullanılmak üzere yeteri kadar boş beyaz kâğıt,

f) Sandık bölgesinde yapılacak seçimler için öngörülen renkte ve yeterli sayıda Yüksek Seçim Kurulu amblemi bulunan ve ilçe seçim kurulu başkanlığı mührünü taşıyan oy zarflarına ait paket (298/78),

g) Oy sandıklarının önüne ve üstüne yapıştırılacak etiket ile sandık numarasını gösterir etiket,

ğ) Istampa, ıstampa mürekkebi, mühür mumu ve sicim ile sayfaları ilçe seçim kurulu başkanlığınca mühürlenmiş tutanak defteri, sayım cetvelleri ve tutanak kâğıtları, tükenmez kalem, boş torbalar, sandık sonuç tutanaklarının katlanmadan sığabileceği poşet dosyalar,

h) Her sayfası ilçe seçim kurulu başkanı tarafından mühürlü ve sonu onaylı olan üç imza sütunlu iki nüsha sandık seçmen listesi (Örnek: 2) ve ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde kurulan sandıklar için ise ilçe seçim kurulu başkanınca her sayfası mühürlü ve sonu onaylı tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü seçmen listesi (Örnek: 2/A),

ı) Sahiplerine verilememiş olan seçmen bilgi kâğıtları (Örnek: 6),

i) Sandık kurullarının görev ve yetkilerini gösterir 3 (üç) adet "Örnek: 138" sayılı Genelge (Genelgelerden bir adedi başkana, bir adedi kursa katılan memur üyeye verilir; bir adedi de torbaya konulur.),

j) Sandık kurulu başkan ve üyelerinin, bina sorumlularının, seçimin güvenliğini sağlamakla görevli kolluk güçlerinin ve ilçe seçim kurulu tarafından sandık kurulu başkan ve üyelerini görev yerine ulaştırmak için görevlendirilmiş kişilerin hangi seçimde oy kullanma haklarının bulunduğuna dair belgeler (Örnek: 142) ve diğer gerekli araçlar (298/94),

k) Her seçim için oy pusulasındaki siyasi parti ve bağımsız aday sayısından beş fazla sayıda sandık sonuç tutanağı (298/105),

temin edilir.

Yukarıda sayılan araç ve gereçleri teslim alan sandık kurulu başkanı, ilçe seçim kurulu başkanı tarafından daha önce kendisine adı bildirilen bina sorumlusu ile haberleşerek sandığın götürüleceği gün ve oy verme günü binada hazır bulunmasını ister.

Sandık kurulunun and içmesi

MADDE 7- Sandık kurulu başkan ve üyeleri, oy verme günü, göreve başlamadan önce, ilk iş olarak sandık başında bulunanlar önünde birer birer aşağıdaki şekilde and içerler.

"Hiçbir tesir altında kalmaksızın, hiç kimseden korkmadan, seçim sonuçlarının tam ve doğru olarak belirmesi için görevimi kanuna göre, dosdoğru yapacağıma, namusum, vicdanım ve bütün mukaddesatım üzerine and içerim." (298/70).

Sandık kurulu başkan ve üyelerinin görevine gelmemesi ya da görevini yapmaması halinde yapılacak işler (Sandık kurulunda çoğunluğun sağlanması)

MADDE 8- Sandık kurulu üyeleri göreve gelmez ya da sandık başında, oy verme başlamadan önce veya oy verme sırasında, sandık kuruluna dâhil siyasi parti üyelerinden biri veya birkaçı görevini yapmazsa, ceza hükümleri saklı kalmak üzere, yerine siyasi parti yedek üyelerinden biri getirilir. Bu dahi mümkün olmaz ve kurul üyeleri sayısı üçten aşağı düşerse bu konu tutanağa geçirilir ve eksiklikler, sandık kurulu asıl üyelerinden göreve gelmeyenin yerine öncelikle gelmeyen üyenin yedeği, o da yoksa o sandık alanında bulunan ve seçme yeterliğine sahip, okur-yazar olanlar arasından başkanın seçeceği kimselerle doldurulur (298/73).

Göreve gelmeyen veya bırakıp giden başkan yahut üyenin yerine görevlendirilen kişi, önceki başkan veya üye daha sonra gelse dahi görevini sürdürür.

Sandık kurulu başkanının görevi başına gelmemesi veya bırakıp gitmesi halinde, yerine kurulun partili olmayan ve kurs gören üyesi, bu da yoksa üyelerden en yaşlısı başkanlık eder. Yaş konusunda uyuşmazlık çıkarsa nüfus cüzdanındaki bilgi esas tutulur. Doğum tarihlerinin de aynı olması durumunda ad çekilir.

Sandığın konulacağı yerin belli edilmesi

MADDE 9- Sandığın konulacağı yer ilçe seçim kurulunun denetiminde sandık kurulunca kararlaştırılır. Sandığın konulacağı yerlerin belirlenmesinde, seçmenin oyunu kolaylıkla, serbestçe ve gizli şekilde verebilmesi göz önünde bulundurulur.

Dağınık mahalle ve sair yerleşim yerleri bulunan köylerde veya köylerin birbirlerine yakın olduğu durumlarda seçim sandıklarının tek mahallede veya bir köyde toplanmasına ilçe seçim kurulu karar vermiş ise, bu karar göz önünde tutularak belirlenen yere sandık konulur (2972/EK 2).

Engelli seçmenlerin kayıtlı olduğu sandık seçmen listelerine ait sandıklar, bunların rahatlıkla ve kolaylıkla oy kullanmalarını sağlamak amacıyla binaların uygun yerlerine konulur (298/36-7, 74).

Sandıklar; okul (özel okullar ve özel dershaneler dâhil) avlusu veya salonların elverişli kısımları gibi geniş ve umumi yerlere konulur. Uygun yer bulunamazsa kiralanacak kahvehane, lokanta vb. yerlere de konulabilir. Açık yerlerde; saçağı, sahanlığı, sundurması bulunan yerler üstün tutulur.

Kışla, karargâh, ordugâh gibi askeri bina ve tesislerle, karakollara ve parti binalarına, muhtarlık odalarına ve mabetlere sandık konulamaz (298/74).

Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde ilçe seçim kurulu başkanı ile birlikte sandığın konulacağı yeri sandık kurulu başkanı tespit eder, bu tespitte cezaevi yönetiminin görüşü alınır.

Kapalı oy verme yeri

MADDE 10- Kapalı oy verme yerleri, oyların gizliliğini ve seçmenlerin oylarını tam bir serbestlik içinde vermelerini sağlayacak, dışarıdan içerisinin görülmesine imkân bırakmayacak elverişli bir durumda olacaktır.

Sandık kurulları, oy serbestliğini ve gizliliği sağlayacak şekilde birden fazla kapalı oy verme yeri hazırlar. Kapalı oy verme yerlerinde, köy ve mahalle seçimleri için oy pusulası olarak kullanılacak beyaz kâğıtlar, masa ve ıstampa bulundurulacaktır (298/75, 76).

Kapalı oy verme yerine asılacak levha

MADDE 11- Sandık kurulu, sandıkların konulacağı yeri ve kapalı oy verme yerlerini belirledikten sonra, buralara 298 sayılı Kanun'un oy verme serbestliğine ve gizliliğine ilişkin hükümlerini içeren levhayı (Örnek: 19) asar (298/76).

Sandık seçmen listesinin, seçime katılan siyasi partilerin adayları ve bağımsız adayları gösteren listenin sandık alanına asılması

MADDE 12- Seçime katılan siyasi partilerin kesin adayları ile bağımsız adayları gösteren ve sandık kurulu mührünü taşıyan liste ile her yaprağı ilçe seçim kurulu başkanı tarafından mühürlü ve sonu onaylı sandık seçmen listesi, sandık alanının seçmenlerin kolayca görüp inceleyebilecekleri uygun bir yerine asılır. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde bu listeler cezaevi idaresinin görüşü de alınmak suretiyle elverişli alana asılır (298/68-13; 2972/36; 2839/27-4).

Sandık yerinin duyurulması

MADDE 13- Sandık kurulu başkanı, sandıkların konulduğu yeri, göze çarpan işaretlerle veya alışılmış araçlarla seçmenlere duyurur.

Sandıkların bulunduğu yere giden sokakların başına, o yeri gösteren yazılar ve işaretler (Örneğin; "4 NO.LU SANDIĞA GİDER" yazısı ve ok işareti) konulur.

İlçe seçim kurulu başkanı; İstanbul, İzmir ve Ankara gibi büyükşehirlerde seçmenlerin sandık yerlerini kolayca bulabilmeleri için ve sorulduğunda gerekli bilgiler verilmek üzere, her bir sandığa komşu ve numaraca yakın olan sandıkların bulundukları yerleri gösteren birer yazıyı, sandık kurulu başkanlarına verir. Gerektiğinde, sandık kurulu başkanlarından bazılarını, belli bir mahalle veya birkaç mahallede oturanların oy verecekleri sandıkların yerlerini gösteren çizelgeleri herkesin görebileceği yerlere asmakla da görevlendirebilir.

İlçe seçim kurulları, diğer şehir ve beldelerde de yukarıdaki fıkra hükmünün uygulanmasına karar verebilir.

Sandık çevresi

MADDE 14- Sandık çevresi, sandık kurulunun görev yaptığı yer merkez olmak üzere 15 metre yarıçaplı çevredir (298/81).

Sandık alanı

MADDE 15- Sandık alanı, sandık kurulunun görev yaptığı yer merkez olmak üzere 100 metre yarıçaplı alandır. Ancak ceza infaz kurumları ile tutukevlerine konulan sandıklar için bu hüküm uygulanmaz. Bu yerlerde, sandık kurulu başkanı koşulları dikkate alarak bir uzaklık belirler ve bunu tutanağa geçirir (298/81-1).

Sandık çevresinde bulunabilecekler

MADDE 16- Sandık çevresinde, sandık kurulu başkan ve üyeleri, adaylar, milletvekilleri, o sandık bölgesinde kayıtlı seçmenler ve o sandıkta görevli müşahitler ile bina sorumluları ve çağrı üzerine gelen görevli kolluk güçlerinden başka kimse bulunamaz. Şu kadar ki, siyasi partilerin seçim kurullarına bildirdikleri itiraza yetkili kişiler ile temsilciler, seçim kurullarınca önceden kendilerine verilen belge ile sandık çevresinde bulunabilirler. Medya mensuplarının sandık çevresinde, sandık başı işlemlerine engel olmamak şartıyla, haber amacıyla görüntü ve bilgi elde etmeleri serbesttir (298/82-2).

Sandık alanında bulunabilecekler

MADDE 17- Sandık alanında, sandık çevresinde bulunma hakkına sahip kimseler ile seçimin güvenliğini sağlamakla görevli kolluk güçlerinden başka kimse bulunamaz, ayrıca, seçimin güvenliğini sağlamakla görevli kolluk güçleri dışında, özel güvenlik görevlileri ve belediye zabıtaları gibi görevliler de dâhil olmak üzere resmî üniforma ve silah taşıyanlar sandık alanına giremezler (298/83-1-2).

Siyasi partilerle, bağımsız adayların sandık başlarında görevlendirecekleri müşahitlerin, kamu hizmetlerinden yasaklı olmayan ergin kimselerden olması şarttır. Bu şartları taşımayan kimse müşahit olamaz ve sandık alanından uzaklaştırılır.

Bağımsız adayların gönderdikleri müşahitler, üçten fazla olursa, sandık kurulu başkanı bunlar arasında ad çeker. Adları ilk çıkan üç müşahit sandık başında bırakılır. Diğerleri sandık alanında kalabilirler (298/25, 26, 72).

Sandık ve torba sayısı

MADDE 18-

a) Büyükşehir belediye başkanlığı seçimi yapılacak yerlerde;

Büyükşehir belediye başkanlığı, ilçe belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği mahalle muhtarlığı, ihtiyar heyeti seçimi içiniki,

b) Büyükşehir belediye başkanlığı seçimi yapılmayacak yerlerde;

Belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, il genel meclisi üyeliği, köy/mahalle muhtarlığı, ihtiyar meclisi/heyeti seçimi içinüç,

c) Köylerde;

Köy muhtarlığı, ihtiyar meclisi ve il genel meclisi üyeliği seçimi için iki,

oy sandığı ve aynı sayıda torba verilecektir.

Oy zarfları ve etiketler

MADDE 19- Belediye seçimlerinde MAVİ, il genel meclisi üyelikleri seçiminde TURUNCU, mahalle ve köy seçimlerinde MOR renkli oy zarfları kullanılacaktır.

Seçmen; oyunu belediye, il genel meclisi, köy ve mahalle seçimleri için ayrı ayrı belirlenmiş olan sandıklarda kullanacaktır.

Bu amaçla;

a) Köy ve mahalle seçimine ayrılan sandığın önüne ve üstüne (Örnek: 77),

b) Belediye seçimine ayrılan sandığın önüne ve üstüne (Örnek: 78),

c) İl genel meclisi üyelikleri seçimine ayrılan sandığın önüne ve üstüne de (Örnek: 79),

numaralı etiketler konulacaktır.

Sandık kurulunca alınacak kararlarda uyulacak usul ve esaslar

MADDE 20- Kanun gereği sandık kurulunca alınması gereken tedbirler ve yapılması gereken işlemler üzerinde anlaşma olmadığı takdirde, kurulu oluşturan üyelerin yarısından bir fazlasının görüşüne göre karar alınır veya işlem yapılır. Oyların eşitliği halinde başkanın katıldığı tarafın görüşü üstün tutulur.

Sandık kurulu tarafından verilen kararlar veya yapılan işlemler varsa matbu tutanak defterine, yoksa olayın mahiyetine göre tutanak defterine geçirilerek altları başkan ve üyeler tarafından imzalanır.

Kanuna göre başkan tarafından yapılması gereken işler ve özel olarak sandık başında yapılacak işler (açıklamalar ve uyarmalar) başkan veya üyeler tarafından da yapılabilir.

Sandık çevresinde düzenin sağlanması

MADDE 21- Sandık çevresinde düzenin sağlanması sandık kurulu başkanına aittir. Sandık çevresinde alınacak tedbirler, o sandık çevresinde bulunma hakkına sahip kimselerin seçim iş ve işlemlerini takip etmelerini engelleyecek mahiyette olamaz (298/82-1).

Sandık çevresinde seçmenin oyunu tam bir serbestlikle ve gizli şekilde kullanmasına veya sandık kurulunun görevini yapmasına engel olmaya kalkışanlar ile oy verme, oyların sayım ve dökümü veya tutanaklara geçirilmesi gibi tüm sandık başı iş ve işlemlerinin düzenini bozmaya kalkışanları başkan uyarır. Bu uyarının gereğini yerine getirmeyen kimse, kolluk gücü çağrılarak sandık çevresinden uzaklaştırılır (298/82-3).

Sandık kurulu başkanının bu maddede belirtilen görevini yapmaması halinde, sandık kurulu karar alarak ilgili hakkında yukarıda belirtilen yetkiyi kullanır ve durumu derhal ilçe seçim kurulu başkanına bildirir (298/82-4).

Sandık çevresinde cebir, şiddet veya tehdit kullanarak sandık başı düzenini bozmaya kalkışanlar, sandık kurulu başkanı veya üyelerinden biri tarafından, derhal kolluk güçleri çağrılmak suretiyle sandık çevresinden uzaklaştırılır (298/82-5).

Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde, yukarıda sayılan tedbirlere uymayanlar, cezaevi idaresinin görüşü alındıktan sonra, güvenliği zayıflatmayacak şekilde uygulama yapılarak, sandık çevresinden dışarı çıkarılır (298/82-6).

Bu madde uyarınca çağrılacak kolluk güçleri, başkanın talebine veya kurulun kararına uymak zorundadır (298/82-7).

Sandık kurulunun görev yaptığı yerde cep telefonu vb. iletişim araçlarıyla görüşme yapmak yasaktır. Ancak sandık kurulu başkan ve üyelerinin, görevleri gereği yapacağı görüşmeler bu hükmün dışındadır. Bu hükme aykırı davranan kimseler kurul başkanı tarafından uyarılır. Bu uyarıya rağmen görüşmesini sürdüren kimse, derhal oradan çıkarılır (298/82-8).

Sandık çevresinde bir suç işlenmesi halinde, sandık kurulu, durumu tutanağa geçirir ve ilgili hakkında işlem yapılmak üzere kolluk güçlerini çağırır (298/82-9).

İlçe seçim kurulu başkanı, sandık çevresinde, sandık başı iş ve işlemlerinin düzen içinde yürütülmesini sağlayacak tedbirleri alır. Bu kapsamda, ilçe seçim kurulu başkanınca verilen talimatlara sandık kurulları ile mülki ve idari makamlar uymak zorundadır (298/82-10).

Sandık alanında düzenin sağlanması

MADDE 22- Sandık çevresi dışında ancak sandık alanı içinde, 298 sayılı Kanun'da gösterilen yasaklara aykırı davranışlar olması veya suç işlenmesi halinde, bina sorumlusunun çağıracağı kolluk güçleri tarafından gerekli işlem yapılır. Bina sorumlusunun bulunmadığı yerlerde bu yetkiler, sandık kurulu başkanı veya sandık kurulu başkanının görevlendireceği sandık kurulu üyesi tarafından kullanılır (298/83-3).

Sandık alanında hiç kimse, başkalarının görebileceği şekilde bir siyasi parti veya adaya ait rozet, amblem veya benzeri işaretler veya propaganda amaçlı yayınlar taşıyamaz; yazılı, sözlü veya görüntülü propaganda yapamaz (298/83-4).

İlçe seçim kurulu başkanı, sandık alanlarında güvenliği ve 298 sayılı Kanun'da öngörülen yasaklara uyulmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır; seçmenin ve sandık alanında bulunma hakkına sahip diğer kimselerin sandık alanına serbestçe girmesini engelleyen veya güçleştiren her türlü hareketi önler. Mülki ve idari makamlar bu hususlarda, ilçe seçim kurulu başkanınca verilen talimatlara uymak zorundadır (298/83-5).

Oy verme yetkisi

MADDE 23- Onaylı sandık seçmen listesinde kayıtlı her seçmen, oy verme yetkisine sahiptir.

298 sayılı Kanun'da sayılan istisnalar dışında, sandık seçmen listesinde kaydı olmayanların oy kullanmalarına izin verilmez.Ancak, kesinleşen muhtarlık bölgesi askı listelerinde adı yazılı olduğu veya bu listelere yazılması için askı süresi içinde başvurduğu ve listeye kaydedilmesine karar verildiği halde, çoğaltılarak sandık kurullarına verilen sandık seçmen listelerinde ismi yer almayan seçmenlerin, muhtarlık bölgesi askı listelerinin kesinleşmesine bakılmaksızın, ilçe seçim kurulundaki liste ile oy verecekleri sandık seçmen listesine ilave edilmelerine ilçe seçim kurulu başkanı tarafından karar verilir; seçmene bu yolda verilecek bir yazı ile sandık kuruluna başvurması ve listeye dâhil edilmek suretiyle seçmenin oy kullanması sağlanır.

Kasıtlı suçtan dolayı hakkındaki mahkumiyet hükmü kesinleşmiş olmakla birlikte, henüz ceza infaz kurumuna alınmayan, koşullu salıverilip de hak ederek tahliye süresi dolmayan hükümlüler ile uzun süreli cezasının ertelenmesi nedeniyle ceza infaz kurumunda bulunmayan hükümlüler sandık seçmen listesinde kayıtlı olmaları şartıyla oy kullanabilirler.

Her seçmen, 298 sayılı Kanun'da sayılan istisnalar dışında hangi sandık seçmen listesinde kayıtlı ise ancak o sandıkta oy kullanabilir.

Bir seçmen, aynı seçim türü için birden fazla oy kullanamaz.

Bir seçmen, hangi seçim çevresinin seçmeni ise ancak o seçim çevresinde yapılan seçimler için oy kullanabilir.

Oy verme gününe kadar, haklarında seçme yeterliğini kaybettiğine dair yetkili mercilerden resmî belge gelmiş bulunan seçmenlere oy kullandırılmaz.

Tutuklu sandık seçmen listesine kaydedilmiş olup da tahliye edilen veya taksirli suçlar dışında bir suçtan dolayı ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülere, tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü seçmen listesinde kayıtlı olsalar bile oy kullandırılmaz ve bu husus cezaevi sandık kurulunca tutanağa geçirilir (298/86).

Oy verme süresi

MADDE 24- Oy verme günü, saat 08.00'den 17.00'ye kadar geçecek zaman, oy verme süresidir.

Ancak Yüksek Seçim Kurulunun 21.12.2013 gün ve 596 sayılı kararı uyarınca; Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis illerinde ve bu illerde bulunan ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde de oy vermenin başlangıç ve bitiş saatleri 07.00-16.00 olarak uygulanır.

Oy vermenin bitiş saati geldiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler varsa, sandık kurulu başkanı bunları saydıktan sonra sıra ile oylarını kullanmalarına izin verir. Yüksek Seçim Kurulunun belirlediği bitiş saatinden sonra gelen seçmen oy kullanamaz (298/89, 96).

Oy verme gününde sandık kurulunun toplanma zamanı ve hemen yapacağı işler

MADDE 25- Sandık kurulu oy verme saatinden en az bir saat önce sandık başında toplanarak bu Genelge'nin 7. maddesinde gösterilen şekilde and içer. Başkan, ilçe seçim kurulundan tutanakla teslim almış olduğu torbayı kurula gösterdikten sonra açarak içerisinde bulunan sandık kurulu mührü ve "EVET" veya “TERCİH” mühürlerini masanın üzerine koyar. Bundan sonra sandık kurulu başkanı, seçim sandıklarının boş olduğunu orada bulunan sandık kurulu üyeleriyle müşahitler önünde tespit ederek sandıkları kapatır ve kapağını bozulmadan açılmayacak şekilde, sandık kurulu mührü ile mühürler.

Sandık kurulu, and içme, sandıkları yerleştirme, kapalı oy verme yerlerini düzenleme işini bitirdikten sonra hazır bulunanlar önünde ilçe seçim kurulu başkanlığından teslim aldığı ve üzeri numaralanıp paketlenmiş birleşik oy pusulası paketlerini açıp, her paket ayrı ayrı olmak üzere tümünü sayar; birleşik oy pusulalarının her birinin arkasını sandık kurulu mührü ile mühürler.

Sandık kurulu, bundan sonra ilçe seçim kurulundan teslim alınmış olup ilçe seçim kurulu başkanlığı mührünü taşıyan ve her seçim için ayrı renkte bastırılmış olan oy zarflarını sayar, her zarfın üzerine (ilçe seçim kurulu başkanlığı mührünün olduğu yüze)sandık kurulu mührünü basar.

Birleşik oy pusulaları ve zarflar, kullanılacağı sandığın yanına ve birbirleri ile karışmayacak şekilde masanın üzerine düzenli biçimde konulur.

Sandık kurulu yapacağı seçimlere ilişkin etiketlerden birini o seçim için ayırdığı sandığın önüne, diğerini üstüne yapıştırır.

Sandık kurulu, yaptığı sayımların sonucunu ve işlemleri bu Genelge gereğince tutanak defterine geçirip imzalar (298/77).

Sandık kurulu önüne alınmada sıra

MADDE 26- Oy verme günü sandık başına gelen seçmenler, sandık kurulu önüne kurul başkanı tarafından sıra ile birer bireralınırlar. Gebeler, hastalar ve engelliler, bekletilmeden oylarını verirler. Yaşlıların da bekletilmeden oy kullanmalarına izin verilebilir (298/90).

Sandıkta görevlendirilen güvenlik görevlileri ve yaşlılar ile engellilere yardım edenlerin de öncelikle oy kullanmalarına izin verilebilir.

Engellilerin oy kullanması

MADDE 27- Görme engelliler, felçliler, elleri eksik olanlar veya bu gibi bedeni engelleri açıkça belli olanlar o seçim çevresi seçmeni olan ve o sırada sandık alanında bulunan akrabalarından birinin, akrabası yoksa diğer herhangi bir seçmenin yardımı ile oylarını kullanabilirler. Bir seçmen, birden fazla engelliye yardım edemez (298/93).

Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülerin oy kullanması

MADDE 28- Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlüler yeterli güvenlik tedbirleri alındıktan sonra, ceza infaz kurumları ve tutukevi idaresinin belirleyeceği bir düzen içinde oy kullanacakları sandık bölgesine getirilir. Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülerin serbest ve gizlilik içinde oylarını kullanmaları sandık kurulu tarafından sağlanır.

Oy verme düzeni

MADDE 29- Sandık başında seçmene, vereceği oy hakkında hiçbir kimse müdahale, telkin veya tavsiyede bulunamaz. Hiçbir seçmen oyunu kullandıktan sonra sandık başında kalamaz (298/88).

Oyunu kullandıktan sonra sandık başından ayrılmayan seçmene başkan, uzaklaşmasını hatırlatır. Seçmen yine orada kalırsa başkan, onu kolluk aracılığı ile uzaklaştırır.

Okuma - yazma bilmeyen seçmenlerin oy kullanmaları

MADDE 30- Okuma - yazma bilmeyen seçmenlere, oylarını kullanmaları konusunda başkaları tarafından sandık alanında yardım edilmez. Okuma - yazma bilmeyen seçmen, sorduğu ve istediği takdirde kurul başkanı, birleşik oy pusulası üzerinde bulunan siyasi parti işaretlerinden hangisinin hangi partiye ait olduğunu veya bağımsız adaylara nasıl oy verileceğini anlatır.

Seçmenin kimliğinin tespiti

MADDE 31- Sandık başına gelen seçmen, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan; nüfus cüzdanı, resmî daireler veya iktisadi devlet teşekküllerince verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, avukatlık kimlik belgesi gibi kimliğini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmî nitelikteki belgelerden birini başkana verir ve seçmen sıra numarasını söyler. Bu belgelerden birini vermeyen seçmen oy kullanamaz (298/87, 91).

Üzerinde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası olmayan resimli ve resmî bir kimlik belgesi ibraz eden seçmenin oy kullanabilmesi için bu belgelerin yanında ayrıca seçmen bilgi kâğıdını veya nüfus müdürlüklerince verilmiş nüfus kayıt örneğini ibraz etmesi şarttır.

Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde tutuklu ya da taksirli suçlardan hükümlü bulunan seçmenlerden yukarıda sayılan kimlik belgeleri bulunmayanlar için cezaevi idaresince verilmiş belge kimlik belgesi yerine geçer (298/87).

Belediyeler ile köy veya mahalle muhtarlarınca düzenlenip onaylanan kimlik belgeleri seçmenin kimliğinin tespitinde geçerli değildir (298/87, 91).

Oy vermede sıra

MADDE 32- Mahalli idareler ile köy/mahalle muhtarlıkları ve meclisi/heyeti üyelikleri seçimleri birlikte yapıldığından bu seçimlerde, seçmenler oylarını aşağıdaki sıra ile kullanacaklardır.

a) İl genel meclisi üyeliği seçimi,

b) Belediye başkanlığı (büyükşehir dâhil) ve belediye meclisi üyeliği seçimi,

c) Köy veya mahalle muhtar ve ihtiyar meclisi/heyeti üyeliği seçimi.

Hangi seçime ilişkin oy pusulasının hangi renk zarfa konulacağı - aynı zarfa konulacak oy pusulaları

MADDE 33- Mahalli idareler seçimlerinde seçmenler;

a) İl genel meclisi üyeliklerine ilişkin TURUNCU renkli birleşik oy pusulasını TURUNCU renkli zarfa;

b) Belediye başkanlığına ilişkin MAVİ renkli birleşik oy pusulası ile belediye meclisi üyeliğine ilişkin SARI renkli birleşik oy pusulalarının ikisini birlikte MAVİ renkli zarfa;

Büyükşehirlerde (ADANA, ANKARA, ANTALYA, AYDIN, BALIKESİR, BURSA, DENİZLİ, DİYARBAKIR, ERZURUM, ESKİŞEHİR, GAZİANTEP, HATAY, İSTANBUL, İZMİR, KAHRAMANMARAŞ, KAYSERİ, KOCAELİ, KONYA, MALATYA, MANİSA, MARDİN, MERSİN, MUĞLA, ORDU, SAKARYA, SAMSUN, ŞANLIURFA, TEKİRDAĞ, TRABZON ve VAN), büyükşehir belediye başkanlığına ilişkin BEYAZ renkli birleşik oy pusulasını da yukarıdaki paragrafta belirtilen belediye başkanı ve belediye meclisi üyeleri seçimine ilişkin MAVİ renkli zarfa;

c) Köy seçimlerinde köy muhtarı ile ihtiyar meclisi üyelerinin birlikte yazılı olduğu oy pusulası MOR renkli zarfa;

ç) Mahalle seçimlerinde mahalle muhtarı ile ihtiyar heyeti üyelerinin birlikte yazılı olduğu oy pusulası MOR renkli zarfa;

koyarak oylarını kullanırlar.

Birden fazla oy pusulası kullanılan seçimlerde bunların ayrı ayrı katlanarak zarfa konulması gerekir (298/78, 91, 93; 2972/19, 32).

Oy verme

MADDE 34-

A) Oy vermeden önceki işler;

Sandık kurulu başkanı, kurul üyeleri arasında iş bölümü yaparak her bir seçim türüne ilişkin oy verme işlemini izlemek üzere üyeleri ayrı ayrı görevlendirir.

Örneğin; o sandık bölgesinde il genel meclisi, belediye ve mahalle seçimleri birlikte yapılıyorsa, il genel meclisi seçimi için bir üyeyi, belediye seçimi için bir üyeyi ve mahalle seçimi için de üçüncü bir üyeyi görevlendirir.

Bu üyeler, görevli oldukları seçim türü için seçmenin oy verme işlemini takip ederek karışıklığa meydan verilmemesini ve seçmenin oyunu ait olduğu sandığa atmasını ve kendilerinin önünde bulunan oy pusulaları ve oy zarflarının kaybolmamasını sağlarlar. Diğer bir üyeyi üç imza haneli sandık seçmen listesinin imza bölümünü takiple görevlendirir. Bu üye sandık önüne alınan seçmenin, sandık seçmen listesinden adını bulur.

Seçmen, oyunu kullanmadan seçmen bilgi kâğıdı ile kimlik belgesini başkana verir ve kimliğini ispat eder.

B) Oy verme işlemi;

Görevli üye tarafından seçmenin adı sandık seçmen listesinde bulunduktan sonra seçmene; bu Genelge'nin 32. maddesinde belirtilen sıraya göre ayrı ayrı oy kullandırılır.

Başkan, oy vermedeki sıraya göre, o seçim türü için Kanuna uygun biçimde hazırlanmış ve mühürlenmiş oy zarfı ile birleşik oy pusulasını, hiçbir tarafında herhangi bir işaret bulunmadığını ve arkasının sandık kurulu mührü ile mühürlü olduğunu, kurul üyelerine, müşahitlere ve seçmene gösterdikten sonra "EVET" veya "TERCİH" mührü ile birlikte seçmene vererek kapalı oy verme yerini gösterir. İlk sıradaki seçim için oy verme işlemi tamamlanıp seçmenin imzası alındıktan sonra müteakip seçim veya seçimler için aynı işlem tekrarlanır.

Seçmene, mahalle ve köy seçimlerinde sadece oy zarfı verilir. Mühür verilmez.

Başkan tarafından seçmene kapalı oy verme yerine girmeden önce:

1) Birleşik oy pusulalarının üzerlerinde bulunan dairelerden tercih ettiği daireye "EVET" veya "TERCİH" mührünü basması, "EVET" veya "TERCİH" mührü dışında herhangi bir yerine imza veya işaret yapmaması, aksi halde oyunun geçersiz sayılacağı, birleşik oy pusulasını düzgün bir şekilde katlayıp zarfa koyması ve yapıştırması gerektiği,

2) Seçmenin; cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla kapalı oy verme yerine girmesinin yasak olduğu ve cezasının bulunduğu, bu tür cihazlar varsa oy verme işlemi bittikten sonra iade edilmek üzere bırakması gerektiği (298/92),

3) Zarfa, birleşik oy pusulasından başka hiçbir şey koymaması, aksi halde kullandığı oyun geçersiz sayılacağı,

4) Belediye seçimlerinde;

a) Büyükşehir belediyesi olan yerlerde; büyükşehir belediye başkanlığı, belediye başkanlığı ile belediye meclisi üyeliğine ilişkin birleşik oy pusulasını birlikte aynı zarfa koyacağı,

b) Büyükşehir belediyesi olmayan yerlerde; belediye başkanlığı ile belediye meclisi üyeliğine ilişkin birleşik oy pusulasını birlikte aynı zarfa koyacağı,

5) Seçmene birleşik oy pusulası verildikten sonra hata veya başka bir neden ileri sürülerek yeni bir birleşik oy pusulasının verilemeyeceği,

6) Mahalle ve köy seçimlerinde; kapalı oy verme yerinde bulunan beyaz kâğıt seçmen tarafından oy pusulası olarak doldurulabileceği gibi beyaz kâğıda basılan, teksir edilen, herhangi bir araçla veya elle çoğaltılan oy pusulaları da oy verme yerinde MOR renkli oy zarfına konularak sandığa atılacağı,

hususları açıklanır.

Seçmen, sandık kurulu başkanının açıkladığı şekilde hareket ettikten sonra kapalı oy verme yerinden çıkıp zarfı, oyunu kullandığı seçime ait sandığa atar ve üç imza sütunlu sandık seçmen listesinde isminin karşısını bu Genelge'nin 32. maddesinde belirtilen sıraya göre imza eder. Seçmen, imza atmasını bilmiyor veya herhangi bir engeli nedeniyle imza atacak durumda bulunmuyorsa, sol elinin baş parmağını basar. Sol elinin baş parmağı olmayanların hangi parmağını bastığı listenin imza bölümüne ayrıca yazılır. Hiç parmağı olmayan seçmenin durumu adının karşısına yazılıp başkan tarafından imzalanır. Bu işlemler, aynı seçmen için ve her seçim türünde ayrı ayrı tekrarlanır (298/93).

Sandık kurulu başkanı, bütün seçimler için oyunu kullanmış ve sonuncu seçime ait sandık seçmen listesini imzalamış olan seçmenin, seçmen bilgi kâğıdının arka yüzünü imzalayıp mühürledikten sonra kimliği ile birlikte seçmen bilgi kâğıdını kendisine iade eder. Sandık kurulu başkanı, bu işlemlerin düzenli bir biçimde yapılıp yapılmadığını denetler.

Tutuklu seçmen listesinde kayıtlı bulunan tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlüler yeterli güvenlik tedbirleri alındıktan sonra, ceza infaz kurumları ve tutukevi idaresinin belirleyeceği bir düzen içinde oy kullanacakları sandık bölgesine getirilip, serbest ve gizlilik içinde oylarını kullanmaları sandık kurulunca sağlanır.

Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü seçmen, oyunu kullandıktan sonra yetkililerce sandık alanından götürülür.

Zarf ve birleşik oy pusulasını alan seçmenin oyunu kullanmadan önce danışmak veya görüşmek amacı ile başka bir yere gitmesine veya sandık alanında başka bir kimse ile görüşmesine izin verilmez.

Kapalı oy verme yerine girmeyen veya birleşik oy pusulası ile oy zarfını aldığı halde oy kullanmayan seçmenden birleşik oy pusulası, zarf ve mühür geri alınır (298/78, 88, 91, 93, 101; 2839/27).

Sandık seçmen listesine kayıtlı olmayan seçmenlerin oy kullanması

MADDE 35- İlçe seçim kurulu başkanı, seçimin yapıldığı çevrede oy verme hakkına sahip olduğu halde, (Seçimin yapıldığı seçim çevresindeki seçmen listesinde kayıtlı olması koşuluyla) görev yaptığı sandığa ait seçmen listesinde kayıtlı bulunmayan (298/3, 94);

a) Sandık kurulu başkan ve üyeleri ile bina sorumlularının,

b) Seçimin güvenliğini sağlamakla görevli kolluk güçlerinin,

c) İlçe seçim kurulu tarafından sandık kurulu üyelerini görev yerine ulaştırmak için görevlendirilmiş kişilerin, her birine seçmen olduğunu ve hangi seçimde oy kullanabileceğini gösteren ve sandık seçmen listesindeki bilgileri kapsayan bir belge verir (Örnek: 142). Ayrıca, bu seçmenlerin esas kayıtlı olduğu sandık seçmen listesine meşruhat verilmek üzere kayıtlı bulunduğu sandık kurulu başkanlığına durumu yazı ile bildirir.

İl genel meclisi üyeliği seçimi için her ilçe, belediye başkanlığı ve belediye meclisi üyeliği seçimi için her belde bir seçim çevresi olduğu gibi, mahalle muhtarlıkları ile ihtiyar heyetleri seçimi için de her muhtarlık bir seçim çevresidir.

Bu nedenle;

1) Büyükşehir belediye başkanlığı seçimi yapılan yerlerde;

a) Kendi seçim çevresinde ve kayıtlı olduğu muhtarlık bölgesinde görev alan kişi, tüm seçim türleri için oyunu kullanır.

b) Kendi seçim çevresinde ancak kayıtlı olduğu muhtarlık bölgesi dışında görev alan kişi, belediye seçimleri için oy kullanır. Mahalle seçimi için oy kullanamaz.

c) Büyükşehir belediye sınırları içinde ancak kayıtlı olduğu ilçe dışında görev alan kişi, yalnız büyükşehir belediye başkanlığı seçimi için oy kullanır.

2) Büyükşehir belediye başkanlığı seçimi yapılmayan yerlerde;

a) Kendi seçim çevresinde ve kayıtlı olduğu muhtarlık bölgesinde görev alan kişi, tüm seçim türleri için oyunu kullanır.

b) Aynı belde hudutları içinde ancak sandık seçmen listesine kayıtlı olduğu mahallenin dışında görev alan kişi, il genel meclisi üyeliği ve belediye seçimleri için oy kullanır. Mahalle seçimi için oy kullanamaz.

c) Aynı ilçenin sınırları içinde ancak belediye hudutları dışında, köyde veya beldede görev alan kişi, yalnız il genel meclisi üyeliği seçimi için oyunu kullanır.

ç) Sandık seçmen listesine kayıtlı olduğu köyün dışında başka bir köyde, beldede veya ilçede görev alan kişi, yalnız il genel meclisi üyeliği seçimi için oy kullanır.

3) Sandık seçmen listesine kayıtlı olduğu il dışında başka bir ilde görevlendirilenler hiçbir seçim türünde oy kullanamazlar.

4) 298 sayılı Kanun'un değişik 94. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan; "Milletvekilleri ile milletvekili adayları seçmen bilgi kâğıdını göstermek suretiyle kayıtlı oldukları seçim çevresi dışında da oylarını kullanabilirler." hükmü, mahalli idareler seçimlerinde uygulanmaz. Dolayısıyla, milletvekilleri kayıtlı oldukları sandık seçmen listesi dışında oy kullanamazlar.

Sandık kurulu, bu madde kapsamında oy kullanan kimselerin ilgili belgelerini, oy verme işleminden önce alır. Bu belgeler, diğer seçim evrakı ile birlikte ilçe seçim kuruluna teslim edilir.

Bu madde uyarınca oy kullanan seçmenlerin ad ve soyadları ile kimlik bilgileri, oy kullandıkları sandık seçmen listesinin sonuna yazılarak karşısına imzaları alınır (298/94).

Yukarıda sayılan seçmenlerin sayısı, o sandık seçmen listesine dâhil edilmez, oy kullanan seçmenlerin toplamına dâhil edilir.

Sayım ve döküm başlamadan önce yapılacak işler, birlikte yapılan seçimlerde sandıkları açma sırası

MADDE 36- Oy verme bitince, kurul başkanı bunu yüksek sesle ilan eder ve oy vermenin bittiği saat tutanak defterine geçirilir. Oy sandıkları saat 17.00'den önce açılamaz (298/96).

Sandık seçmen listesindeki bütün seçmenler oylarını kullanmış olsalar dâhi oy vermenin bitim saatinden önce sandıklar kesinlikle açılamaz (298/96).

Köy seçimleri ve il genel meclisi üyeliği seçimleri birlikte yapıldığında; önce köy seçimi, sonra il genel meclisi seçimine ait sandıklar açılır.

İl genel meclisi, belediye ve mahalle seçimleri birlikte yapıldığında; önce belediye seçimleri, sonra mahalle seçimleri ve sonra da il genel meclisi seçimlerine ait sandıklar açılır.

Önce açılan sandığa ilişkin bütün sayım döküm, tutanağa geçirme ve tutanakları asma ve ilan işlemleri sonuçlandırılmadan ve torba mühürlenmeden diğer sandıklar açılamaz. Henüz açılma sırası gelmeyen sandık veya sandıklar sandık kurulunun görev yaptığı yerde ve kurul üyelerinin gözleri önünde zarf atılan yeri kâğıtla yapıştırıldıktan ve bu yer alta gelmek üzere sandık ters çevrildikten sonra kurulca muhafaza edilir.

Sayım ve dökümün açık olması ve sayım düzeni

MADDE 37- Sayım ve döküm açık olarak yapılır. Oy verme yerinde bulunanlar sayım ve dökümü izleyebilirler.

Sandık kurulu; çalışmalarını düzenli yürütebilmek bakımından, sayım ve döküm masası etrafında boş kalması gereken kısmı bir karar ile belirtir ve bu kısım etrafında orada bulunanların bu işlemleri izlemelerine engel olmayacak (ip germek gibi) tedbirleri alabilir (298/95).

Masa üzerindeki eşyaların kaldırılması, oy verenlerin sayısının denetlenmesi ve tutanağa geçirilerek ilanı

MADDE 38- Masa üzerinde, sandıktan başka ne varsa kaldırılır. Oy vermenin bittiği saat tutanak defterine geçirilir. Bundan sonra sandık seçmen listesinde yazılı seçmenlerin toplamı ile adları hizasındaki imza veya parmak izleri sayılarak oy vermiş olanların toplamı tespit edilerek;

a) Köy ve mahalle seçimlerinde 51,

b) İl genel meclisi seçimlerinde 53,

c) Belediye seçimlerinde 54,

ç) Büyükşehir belediyesi seçimlerinde 54/1,

Örnek sayılı tutanaklara geçirilir ve sonuçları yüksek sesle ilan edilir (298/96).

SEÇSİS'ten yalnızca A4 (210x297 mm) formatında beyaz kâğıda çıktısı alınan yukarıda "Örnek" numaraları belirtilen sandık sonuç tutanakları kullanılır. Fotokopi ile çoğaltılmış tutanaklar kullanılamaz.

Ancak;

1) Sandık seçmen listesinde kayıtlı bulunan sandık kurulu başkanı, üyesi ve bina sorumlusu olarak başka bir sandıkta görevli oldukları ilçe seçim kurulu başkanı tarafından bildirilenler sandık seçmen sayısına dâhil edilmeyeceklerdir.

2) Görevli olduğu sandık seçmen listesinde kayıtlı bulunmayan sandık kurulu başkanı, üyesi ve bina sorumlusu sıfatıyla oyunu kullanıp listenin sonuna yazılmış olanlar, oyunu kullanan seçmen sayısına dâhil edilecektir (298/96).

Kullanılmayan birleşik oy pusulaları ve zarflar

MADDE 39- Oy zarflarından veya birleşik oy pusulalarından kullanılmayanlar sayılır; oylarını veren seçmen sayısına eklenerek kurula teslim edilmiş bulunan birleşik oy pusulası veya zarf miktarı toplamına uygun olup olmadığı tespit edilir. Kullanılmayan birleşik oy pusulaları veya zarflar ayrı ayrı paket haline getirilerek mühürlenir, üzerlerine sayıları yazılır. Kullanılmayan zarf sayısı; köy ve mahalle seçimlerinde 51, il genel meclisi seçimlerinde 53, belediye seçimlerinde 54, büyükşehir belediyesi seçimlerinde 54/1 Örnek sayılı tutanağa yazılır.

Sandık kurulu başkanı, "EVET" veya “TERCİH” mühürlerini bir zarfa koyarak bu zarfın ağzını kapatır ve mühürler, kullanılmamış ve paketlenmiş olan birleşik oy pusulaları ve zarflarla birlikte, "EVET" veya “TERCİH” mühürleri konulmuş olan bu zarfı ilçe seçim veya görevli geçici ilçe seçim kuruluna teslim edilecek torbaya koyar ve torbanın bu kısmını sicimle bağlar.

Bu işlemler bitirildikten sonra sandıktan çıkacak birleşik oy pusulalarının konmasına yarayan torbanın boş olduğu tespit ve ilan olunur. Bütün bu işlemler tutanağa geçirilir (298/97).

Yukarıdaki işlemler; il genel meclisi ve belediye seçimlerinde ayrı ayrı ve birincisi tümüyle bittikten sonra ikincisine başlanmak suretiyle yapılır, "EVET" veya “TERCİH” mührünü taşıyan kapalı zarfın konduğu torba belli edilir.

Sandığın açılması, zarfların sayılması, geçerli ve geçersiz zarfların ayrılması

MADDE 40- Sandık, yukarıdaki maddelerde belirtilen iş ve işlemler tamamlandıktan sonra, oy verme yerinde hazır bulunanların gözü önünde, sandık kurulu başkanı tarafından açılır.

Sandıktan çıkan zarflar, sandık kurulu başkanı tarafından yüksek sesle iki defa sayılır. İki sayım arasında fark olursa, üçüncü sayım yapılarak sonucuna göre işlem yapılır ve o seçimde kullanılan toplam zarf sayısı tespit edilir. Tespit edilen zarf sayısı, o seçime ait özel tutanağın (Örnek: 51, 53, 54, 54/1) ilgili yerine işlenir.

Bütün zarflar sayıldıktan sonra, geçerli olup olmaması yönünden aşağıdaki şekilde kontrol edilir.

a) Sandık kurulunca verilen biçim ve renkte olmayan,

b) Üzerinde "Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu" filigranı olmayan kâğıttan imal edilmiş olan,

c) Üzerinde Yüksek Seçim Kurulu amblemi olmayan,

ç) Üzerinde ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mührü bulunmayan,

d) Tamamı yırtılmış olan,

e) Üzerinde ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mührü dışında herhangi bir mühür, imza, yazı, parmak izi veya herhangi bir işaret bulunan,

zarflar geçersiz sayılır.

Ancak zarfın üzerinde, herhangi bir şekilde leke veya çizik olsa bile, bunun özel işaret koymak amacıyla yapıldığının kesin olarak anlaşılamaması halinde, bu zarflar geçerli sayılır.

İtiraza uğrayan zarflar ile itiraza uğramadan geçersiz sayılan zarflar, başkan tarafından bir kenara ayrılır. Sandık kurulu, bütün zarflar kontrol edildikten sonra, itiraza uğrayan zarfları inceleyerek, geçerli veya geçersiz sayılması yönünde kararını verir. Bundan sonra, o sandıktan çıkan geçerli ve geçersiz oy zarflarının toplam sayısı ayrı ayrı o seçime ait özel tutanağın ilgili yerine işlenir.

Geçersiz zarflar paketlenir ve paketin üzeri mühürlenerek zarf sayısı yazılır. Bu zarflar saklanır ve kesinlikle açılmaz.

Bu işlemler yapıldıktan sonra, o sandıktan çıkan geçerli ve geçersiz zarfların toplam sayısı ile o seçim için oy kullanan seçmen sayısı karşılaştırılır.

Zarf sayısı, o seçim için oy kullanan seçmen sayısına eşit veya eksik ise başkaca bir işlem yapılmaz.

Zarf sayısı oy kullanan seçmen sayısından fazla ise eşitliği sağlamak için önce geçersiz zarf sayısı düşülür. Geçersiz zarf sayısının düşülmesi halinde de eşitlik sağlanamıyorsa, sandık kurulu başkanı geçerli zarflar arasından, eşitliği sağlayacak sayıda zarfı gelişigüzel çeker ve bu zarflar açılmadan derhal yakılarak imha edilir. İmha edilen zarf sayısı ilgili tutanağa (Örnek: 51, 53, 54, 54/1) yazılır.

Yukarıda belirtilen işlemler bittikten sonra, geçerli oy zarfları sandığın içine tekrar konularak sayıma geçilir.

Bütün bu işlemler ayrıca tutanak defterine geçirilerek, sandık kurulu başkan ve üyeleri tarafından imzalanır ve mühürlenir.

Sandıklar, bütün seçimlere ait sayım ve döküm işlemleri bitinceye kadar oy verme yerinden çıkarılamaz (298/98).

Sayım ve döküm işlerine başlanılması

MADDE 41- Oyların sayım ve dökümüne derhal başlanır, açık ve aralıksız yapılır. Yapılacak şikâyet ve itirazlar işi durdurmaz.

Sandık kurulu başkanı, sayım ve döküm işine başlamadan önce, sayım ve döküm cetvellerinin boş ve yazısız olduğunu hazır bulunanlara gösterir.

Başkanın sayım ve döküm sırasında kurul üyeleri arasında iş bölümü yapması

MADDE 42- Sandık kurulu başkanı, oy sayım ve dökümünün düzenini sağlamak bakımından;

a) Bir üyeyi sandıktaki zarfları kendisine vermek,

b) İki üyeyi okunan oy pusulalarını sayım ve döküm cetvellerine işlemek,

c) Bir üyeyi okunan ve dökümü yapılan oy pusulalarını ve açılan zarfları masa üzerine düzenli biçimde yerleştirmek ve korumak,

üzere görevlendirir.

Belediye ve il genel meclisi seçimlerinde zarfların açılması ve oyların sayım ve dökümü

MADDE 43-

A) Belediye seçimlerinde;

1) Büyükşehir belediye seçimlerinde, önce büyükşehir belediye başkanlığına ait oy pusulaları, sonra ilçe belediye başkanlığı ve daha sonra da belediye meclisi üyeliğine ait oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılır.

Diğer belediye seçimlerinde ise, önce belediye başkanlığına ait oy pusulaları, daha sonra belediye meclisi üyeliğine ait oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılır (298/100).

2) Belediye seçimlerinde, her zarf açıldığında, sadece belediye başkanı ve belediye meclisi üyeliğine ve varsa büyükşehir belediye başkanlığına ait birleşik oy pusulaları çıkması gerektiğinden;

(a) Bir zarfta birden fazla oy pusulası kullanılan seçimlerde (belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, büyükşehir belediye başkanlığı), zarfın içinden aynı seçim türüne ait birden fazla oy pusulası çıkmış olması halinde, sadece bu seçim türüne ait oy pusulaları hesaba katılmaz, diğerleri hesaba katılır.

(b) Bir zarfta birden fazla oy pusulası kullanılan seçimlerde, o zarfta kullanılması gereken oy pusulalarının dışında başka bir seçim türüne ait oy pusulası çıkmış olması halinde, bu zarftan çıkan oy pusulalarının hiçbiri hesaba katılmaz.

(c) Bir zarfta birden fazla oy pusulası kullanılan seçimlerde, o zarfta kullanılması gereken oy pusulalarından biri veya birkaçı eksik çıksa bile, zarftan çıkan diğer oy pusulaları hesaba katılır.

Hangi zarfların ve oy pusulalarının geçerli sayılıp sayılmayacağı, hangi oy pusulalarının hesaba katılıp katılmayacağı bu Genelge'nin 44. maddesine göre belli edilir (298/101,102).

B) İl genel meclisi üyeliği seçimlerinde;

Bir zarfta tek oy pusulası kullanılan il genel meclisi üyeliği seçimlerinde, her zarf açıldığında, sadece il genel meclisi üyeliği seçimine ait birleşik oy pusulası çıkması gerektiğinden; zarfın içinden o seçim türüne ait oy pusulasının dışında, aynı veya başka bir seçim türüne ait oy pusulası çıkmış olması halinde, bu zarftan çıkan oy pusulalarının hiçbiri hesaba katılmaz.

Geçerli sayılmayacak zarflar ve oy pusulaları

MADDE 44-

A) Aşağıda yazılı oy zarfları geçerli değildir (298/98):

1) Sandık kurulunca verilen biçim ve renkte (il genel meclisi üyeliği seçimlerinde TURUNCU, belediye seçimlerinde MAVİ, köy ve mahalle muhtarlığı seçimlerinde MOR) olmayan,

2) Üzerinde "Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu" filigranı olmayan kâğıttan imal edilmiş olan,

3) Üzerinde Yüksek Seçim Kurulu amblemi olmayan,

4) Üzerinde ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mührü bulunmayan,

5) Tamamı yırtılmış olan,

6) Üzerinde ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mührü dışında herhangi bir mühür, imza, yazı, parmak izi veya herhangi bir işaret bulunan.

B) Aşağıda yazılı birleşik oy pusulaları geçerli değildir.

1) Sandık kurulunca verilen ve o seçim için düzenlenmiş biçim ve renkte olmayan,

2) Üzerinde "Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu" filigranı bulunmayan,

3) Arkasında sandık kurulu mührü bulunmayan,

4) Hiçbir yerine "EVET" veya "TERCİH" mührü basılmamış olan,

5) Siyasi partilere veya bağımsız adaylara ayrılan alanlardan birden fazlasına "EVET" veya "TERCİH" mührü basılmış olan,

6) Birden fazla siyasi partiye veya bağımsız adaya ayrılan alana taşmış "EVET" veya "TERCİH" mührü bulunan,

7) Sandığın ait olduğu seçim çevresinden başka bir seçim çevresi için düzenlenmiş olan,

8) Bütünlüğü bozulacak şekilde yırtılmış veya koparılmış olan,

9) Üzerine "EVET" veya "TERCİH" mührü dışında veya "EVET" veya "TERCİH" mührü yerine herhangi bir özel işaret, herhangi bir isim, imza kaşesi, mühür veya parmak izi basılmış olan,

10) Üzerinde yer alan siyasi partilere veya bağımsız adaylara ait bölümleri belirgin bir şekilde ve özel olarak karalanmış, çizilmiş veya işaretlenmiş olan,

11) Üzerinde yer alan matbu yazıların ve şekillerin dışında yazılar veya harfler veya sayılar yazılmış veya şekiller çizilmiş olan.

C) Aşağıdaki haller oy pusulalarını geçersiz kılmaz:

1) Zarfların açılması veya oyların okunması sırasında yırtılması.

2) Bütünlüğü bozulmaksızın bir kısmının kazaen yırtılması.

3) Herhangi bir şekilde lekelenmiş olup da bunun özel olarak işaret koymak amacıyla yapıldığının anlaşılamaması.

4) Birleşik oy pusulasının katlanarak zarfa konulması sebebiyle "EVET" veya "TERCİH" mührü ile oy pusulasının arkasına basılan sandık kurulu mühür izinin oy pusulasının diğer kısımlarına geçmesi.

5) Bir siyasi parti veya bağımsız aday alanına basılan "EVET" veya "TERCİH" mührünün sadece iki parti alanını ayıran çift çizgili bölgeye taşmış olması.

6) Başka bir siyasi partinin veya bağımsız adayın alanına taşmamak kaydıyla, bir siyasi partinin alanına birden çok "EVET" veya "TERCİH" mührü basılması (298/101).

İl genel meclisi ile belediye seçimlerinde seçim sonuçlarının sayım ve döküm cetvellerine geçirilmesi

MADDE 45- Sayım ve döküm cetvellerinde, ilk önce birleşik oy pusulasındaki sıraya göre siyasi partilerin adları soldan sağa doğru sütunların yukarısındaki hanelere yazılır. Daha sonra, varsa her bağımsız adaya bir sütun ayrılarak, bağımsız adayların ad ve soyadları, birleşik oy pusulasındaki sıraya göre sütunların yukarısındaki hanelere yazılır.

Sandık kurulu başkanı tarafından görevlendirilen üye, oy zarfını sandıktan teker teker alarak başkana verir. Başkan zarfı açarak içinden çıkan oy pusulasının ön yüzünü herkesin görebileceği ve işitebileceği şekilde okur.

Birleşik oy pusulası üzerinde hangi partiye veya bağımsız adaya ait yere "EVET" veya "TERCİH" mührü basılmış ise, o partinin adı veya bağımsız adayın ad ve soyadı okunur.

Siyasi partilerin ve bağımsız adayların aldığı ve herhangi bir itiraza uğramadan geçerli sayılan her oy, okunmasını müteakiben, görevli iki üye tarafından, aynı anda sayım ve döküm cetvelinde o siyasi partiye veya bağımsız adaya ayrılmış bulunan sütundaki rakamlar birden başlamak üzere, sırasına göre çizilmek suretiyle ayrı ayrı işaretlenir. Bu işlemin usulüne uygun yapılıp yapılmadığı, sandık kurulu başkanı tarafından sürekli denetlenir.

Okunan geçerli oy pusulaları ve zarfları, görevli üye tarafından, masa üzerinde düzenli biçimde yerleştirilir ve muhafaza edilir.

Geçersiz sayılan veya geçerli olmasına rağmen hesaba katılmaması gereken oy pusulaları ile geçerli olup olmadığı veya hesaba katılıp katılmaması yönünde tereddüt edilen veya itiraza uğrayan oy pusulaları, sayım ve döküm cetveline işlenmeksizin ayrılır ve sandık kurulu başkanı tarafından muhafaza altına alınır.

Bütün zarfların açılıp okunması bittikten sonra; itiraz edilmeksizin geçerli sayılan ve her iki sayım ve döküm cetveline işlenen oy sayıları, her siyasi parti veya bağımsız adayın sütununda işaretlenmiş son rakamlar karşılaştırılarak, her siyasi parti veya bağımsız adayın aldığı geçerli oy sayısının iki cetvelde de aynı olup olmadığı başkan tarafından kontrol edilir. Oy sayıları aynı ise, her siyasi parti veya bağımsız adayın aldığı geçerli oylar toplanarak, itiraz edilmeksizin geçerli sayılan bu oyların toplam sayısı, o seçim türüne ait sandık kurulunca düzenlenecek sandık sonuç tutanaklarına rakam ve yazı ile işlenir.

Siyasi partilerin ve bağımsız adayların aldıkları ve kendi hanelerine işlenmiş geçerli oy sayılarını gösterir rakamların her iki sayım ve döküm cetvelinde de aynı olmaması halinde ikinci sayım yapılır. İkinci sayımda, geçerli tüm oy pusulaları yeniden, tek tekokunarak, boş ve yazısız ayrı iki sayım ve döküm cetveline işlenir. Bu cetvellerdeki oy sayıları aynı ise, her siyasi parti ve bağımsız adayın aldığı geçerli oylar toplanarak, itiraz edilmeksizin geçerli sayılan bu oyların toplam sayısı, o seçim türüne ait sandık kurulunca düzenlenecek sandık sonuç tutanaklarına rakam ve yazı ile işlenir.

İkinci sayımda kullanılan sayım ve döküm cetvelinde yer alan oy sayıları da aynı çıkmazsa, yukarıda belirtilen usule göre üçüncü sayım yapılır ve kurulun varsa siyasi partili olmayan, yoksa başkan tarafından belirlenecek üyesi tarafından tek sayım ve döküm cetveline işlenmek suretiyle sonucuna göre işlem yapılır. Birden fazla sayım yapılan hallerde, bu sayımlarda kullanılan sayım ve döküm cetvellerinin üzerine, hangi sayıma ait olduğu büyük harflerle yazılır ve tüm cetveller muhafaza edilir.

Açılan sandığa ait son geçerli zarf açılıp içindeki oy pusulası okunduktan sonra, sandık başkanı tarafından o sandığa ait açılmayan geçerli zarf olup olmadığı kontrol edilir ve açılan zarfların sayısı ile sandıktan çıkan ve tutanağa işlenmiş olan geçerli zarf sayısı karşılaştırılır ve sonuç tutanak defterine işlenir.

Geçerli oyların sayım ve döküm cetvellerine işlenmesinden sonra, hesaba katılıp katılmaması veya geçerli sayılıp sayılmaması yönünde tereddüt edilen veya itiraza uğrayan oy pusulaları, sandık kurulunca ayrı ayrı değerlendirilerek karara bağlanır ve bu karar, tutanak defterine yazıldıktan sonra mühürlenip imzalanır.

Sandık kurulu kararı ile geçerli sayılan veya hesaba katılan oy pusulaları, sayım ve döküm cetvelinde ait olduğu siyasi partiye veya bağımsız adaya ayrılmış bulunan sütuna işlenir. Bu şekilde geçerli sayılan veya hesaba katılan oy pusulalarının toplam sayısı, o seçim türüne ait sandık sonuç tutanaklarının ilgili yerine işlenir.

Geçerli sayılmayan veya hesaba katılmayan oy pusulaları, ayrı ayrı paket yapılarak bağlanır ve paketin üzeri mühürlenerek, sayısı yazılır ve saklanır. Bu oy pusulaları yakılamaz, yırtılamaz ve yok edilemez. Bunların sayısı, o seçim türüne ait sandık sonuç tutanaklarının ilgili yerine işlenir.

Yukarıda belirtilen işlemler tamamlandıktan sonra, sayım ve döküm cetvelinde siyasi partilerin ve bağımsız adayların aldığı oyların toplam sayısı, kendi sütununun altına rakamla ve yazı ile yazılır.

Sayım ve döküm cetvelinde, siyasi partilerin ve bağımsız adayların aldığı oylar, orada bulunanlara başkan tarafından yüksek sesle ilan edilir.

Bu ilandan sonra, sayım ve döküm cetvelindeki sonuçlar, ilgili seçim türüne ait sandık sonuç tutanağına okunaklı şekilde işlenir. Bu bilgilerin doğruluğu, sandık başkanı tarafından sayım ve döküm cetveli sonuçları ile karşılaştırıldıktan sonra, ilgili seçim türüne ait sandık sonuç tutanağı başkan ve üyeler tarafından imzalanır ve mühürlenir.

Bütün bu işlemler, tutanak defterine geçirilerek, sandık kurulu başkan ve üyeleri tarafından imzalanır ve mühürlenir.

SEÇSİS’ten elektronik ortamda alınan il genel meclisi, büyükşehir belediye başkanı, belediye başkanı ve belediye meclisi üyeliği seçimlerine ilişkin sandık sonuç tutanaklarında, her sandık için farklı sandık numarası vebarkod kaydı bulunduğundan, söz konusu tutanakların bilgisayardan sadece A4 (210x297 mm) formatında beyaz kâğıda çıktısı alınır. Bu sebeple fotokopi ile çoğaltılmış tutanaklar kullanılamaz. Söz konusu tutanaklar ilçe seçim kurullarınca tarayıcıdan geçirileceğinden buruşturulmaması, katlanmaması, barkodun üzerinin herhangi bir şekilde çizilmemesi, ıslatılmaması vb. hususlara dikkat edilmesi gerekir. Bu nedenle sandık sonuç tutanakları imzalanıp, mühürlendikten sonra ilçe seçim kuruluna teslim edilinceye kadar katlanmadan sığabileceği poşet dosya içerisinde muhafaza edilmelidir.

ÖRNEK; sandık kurulu başkanı, geçerli olan veya hesaba katılacağında tereddüt edilmeyen her birleşik oy pusulasını okudukça cetvel yazıcısı iki üye tarafından, il genel meclisi üyeliği seçiminde Örnek: 50, belediye meclisi üyeliği seçiminde Örnek: 49/3, büyükşehir belediye başkanı seçiminde Örnek: 49/1, belediye başkanı seçiminde Örnek: 49/2 sayılı cetvelin özel sütunlarına aşağıdaki şekilde işlenir.

Siyasi partilerin ve bağımsız adayların aldıkları geçerli her oy pusulası, adlarının altındaki sütuna sıra ile işaretlenir.

Anılan cetvellerde ilk önce seçime katılmış olan her siyasi partiye bir sütun ayrılmak ve birleşik oy pusulası sırası göz önünde tutulmak koşuluyla, siyasi partilerin adları soldan sağa doğru sütunların yukarısındaki hanelere ve bundan sonra da varsa her bağımsız adaya bir sütun ayrılmak şartıyla bağımsız adayların ad ve soyadları sütunların yukarısındaki hanelere yazılır.

Bu iş bitince ilk oy pusulası hangi bağımsız adaya ve siyasi partiye ait ise, o siyasi partiye veya bağımsız adaya ayrılmış bulunan sütundaki (1) rakamı çizilir ve bundan sonraki pusula, aynı siyasi parti veya bağımsız adaya ait ise, onun sütunundaki (2) rakamı çizilir. Şayet diğer bir siyasi parti ve bağımsız adaya ait ise, o siyasi parti veya bağımsız adaya ayrılmış sütundaki (1) rakamı çizilir ve işlemler böylece tekrarlanarak pusulaların sonuçları cetvellere işlenir.

Pusulaların okunmasından sonra her sütunda çizilmiş bulunan son rakam, o sütuna sahip olan siyasi parti veya bağımsız adayın almış olduğu oy sayısını göstereceğinden, bu sayı sütunun altındaki haneye rakamla ve yazı ile yazılır. Sonuçlar orada bulunanlara yüksek sesle ilan edilir; tutanak tarih ve imza atılarak kapatılır (298/100).

Parti müşahitlerinin oy pusulalarını denetlemeleri

MADDE 46- Parti müşahitleri, sayım masası başında yer alabilir ve oy pusulalarını görebilirler. Ancak, parti müşahitlerinin sayısı beşten fazla ise, hazır bulunanlar arasından başkan tarafından kurul önünde ad çekme suretiyle, sandık başında kalacak beş parti müşahidi her biri ayrı partiden olmak üzere tespit edilir. Diğer müşahitlerle bağımsız aday müşahitleri için sayım işlemini yakından takip edebilecekleri bir yer ayrılır (298/100).

Sandık sonuç tutanaklarının düzenlenmesi

MADDE 47- Sandık kurulu, her seçim türü için ayrı ayrı hazırlanmış sandık sonuç tutanağını iki nüsha olarak, sayım ve döküm işlemleri sırasında elde edilen bilgilere ve sayım ve döküm cetveli sonucuna göre okunaklı bir şekilde düzenler. Bu tutanakların ait olduğu bölümüne, her seçim türüne ilişkin bilgiler eksiksiz olarak işlendikten sonra, başkan ve üyeler tarafından ad ve soyadları yazılarak imzalanır ve sandık kurulu mührü ile mühürlenir.

Yukarıdaki fıkra uyarınca işlenmesi gereken bilgiler şunlardır:

A) İl genel meclisi üyeliği seçimine ait sandık sonuç tutanaklarının düzenlenmesi

İl genel meclisi üyeliği seçimlerinde oyların sayımı, sayım ve döküm cetvellerine işlenmesi bittikten ve sandık kurulu başkanı sonuçları ilan ettikten sonra (Örnek: 53) sayılı tutanağa aşağıda yazılı bilgiler işlenir.

1) Sandığın bulunduğu ilin, ilçenin ve seçim bölgesinin adı ile sandığın numarası,

2) Oy vermenin yapıldığı tarih ve gün,

3) Oy sandığının sandık kurulu üyeleri ve seçim yerinde bulunanlar önünde açılış saat ve dakikası ile şayet sandık Yüksek Seçim Kurulunca belirlenen saatten sonra açılmış ise bunun sebebi,

4) Oy verme saati bitiminde sırada bekleyen ve oy kullandırılan seçmen sayısı,

5) Birden fazla sayım ve döküm yapılmış ise sayısı,

6) Sandık seçmen listesinde yazılı olan seçmenlerin sayısı,

7) İlçe seçim kurulundan teslim alınan;

Ø Toplam zarf sayısı,

Ø Kullanılmayarak artan zarf sayısı,

Ø Toplam oy pusulası sayısı,

Ø Kullanılmayarak artan oy pusulası sayısı.

8) Sandık seçmen listesinde yazılı olup oy kullanan seçmenlerin sayısı,

9) Sandık seçmen listesinde kayıtlı olmayan ancak kanun gereği oy kullanan seçmen sayısı,

10) Oy kullanan seçmenlerin toplam sayısı,

11) Sandıktan çıkan zarf sayısı,

12) Zarf sayısı oy kullanan seçmen sayısından fazla ise, eşitliği sağlamak amacıyla 298 sayılı Kanun'un 98. maddesine göre yakılarak yok edilen zarf sayısı,

13) Geçerli zarf sayısı,

14) Geçerli oylar;

Ø İtiraz edilmeksizin geçerli sayılan oy pusulalarının sayısı,

Ø İtiraz üzerine geçerli sayılan veya hesaba katılan oy pusulası toplamı,

Ø Geçerli oy pusulalarının toplamı.

15) Geçersiz oylar;

Ø Geçersiz zarf sayısı,

Ø Geçersizlik sebebi,

Ø İçinden hiç oy pusulası çıkmayan boş zarf sayısı,

Ø Geçersiz sayılan oy pusulası sayısı ve geçersizlik sebebi,

Ø Hesaba katılmayan oy pusulası sayısı ve hesaba katılmama sebebi,

Ø Geçersiz sayılan veya hesaba katılmayan oy pusulası toplamı.

16) Siyasi partilerin ve bağımsız adayların aldıkları toplam geçerli oyların yazı ve rakamla belirtilecek sayısı,

17) Oy vermede veya oyların sayım dökümünde kanuna aykırılık bulunduğu yolunda yapılan ihbar, itiraz ve şikâyetlerin ve bunlara ait kararların nelerden ibaret bulundukları,

18) Sayım döküm sonucunun başkan tarafından sandık alanında bulunanlara ilan edildiği.

(Not: Geçerli oy pusulalarının toplamı, siyasi partilerin ve varsa bağımsız adayın almış olduğu geçerli oy sayılarının toplamına eşit olmalıdır.)

Sayım ve döküm işlemleri tamamlandıktan sonra;

Tüm partilerin aldığı oylar, varsa bağımsızların aldığı oylar ve geçersiz oyların toplamı; oy kullanan seçmen sayısına eşit olması gerekir.

B) Belediye başkanı ve belediye meclis üyeliği seçimi sandık sonuç tutanağının düzenlenmesi

Belediye başkanı ve belediye meclis üyeliği seçimlerinde oyların sayımı, sayım ve döküm cetvellerine işlenmesi bittikten ve sandık kurulu başkanı sonuçları ilan ettikten sonra (Örnek: 54) sayılı tutanağa aşağıda yazılı bilgiler işlenir:

1) Sandığın bulunduğu ilin, ilçenin, seçim çevresinin ve bölgesinin adı ile sandığın numarası,

2) Oy vermenin yapıldığı tarih ve gün,

4) Oy verme saati bitiminde sırada bekleyen ve oy kullandırılan seçmen sayısı,

5) Birden fazla sayım ve döküm yapılmış ise sayısı,

6) Sandık seçmen listesinde yazılı olan seçmenlerin sayısı,

7) İlçe seçim kurulundan teslim alınan;

Ø Toplam zarf sayısı,

Ø Kullanılmayarak artan zarf sayısı,

Ø Toplam oy pusulası sayısı,

Ø Kullanılmayarak artan oy pusulası sayısı.

8) Sandık seçmen listesinde yazılı olup oy kullanan seçmenlerin sayısı,

9) Sandık seçmen listesinde kayıtlı olmayan ancak kanun gereği oy kullanan seçmen sayısı,

10) Oy kullanan seçmenlerin toplam sayısı,

11) Geçerli oylar;

Ø İtiraz edilmeksizin geçerli sayılan oy pusulalarının sayısı,

Ø İtiraz üzerine geçerli sayılan veya hesaba katılan oy pusulası toplamı,

Ø Geçerli oy pusulalarının toplamı.

12) Sandıktan çıkan zarf sayısı,

13) Zarf sayısı oy kullanan seçmen sayısından fazla ise, eşitliği sağlamak amacıyla 298 sayılı Kanun'un 98. maddesine göre yakılarak yok edilen zarf sayısı.

14) Geçerli zarf sayısı

15) Geçersiz oylar;

Ø Geçersiz zarf sayısı,

Ø Geçersizlik sebebi,

Ø İçinden hiç oy pusulası çıkmayan boş zarf sayısı,

Ø Zarfın içinden belediye başkanı/belediye meclisi üyeliği için oy çıkmamış ise eksik oyların sayısı,

Ø Geçersiz sayılan oy pusulası sayısı,

Ø Geçersizlik sebebi,

Ø Hesaba katılmayan oy pusulası sayısı,

Ø Hesaba katılmama sebebi,

Ø Geçersiz sayılan veya hesaba katılmayan oy pusulası toplamı.

16) Siyasi partilerin ve bağımsız adayların aldıkları toplam geçerli oyların yazı ve rakamla belirtilecek sayısı,

17) Oy vermede veya oyların sayım dökümünde kanuna aykırılık bulunduğu yolunda yapılan ihbar, itiraz ve şikâyetlerin ve bunlara ait kararların nelerden ibaret bulundukları,

18) Sayım döküm sonucunun başkan tarafından sandık alanında bulunanlara ilan edildiği.

(Not: Geçerli oy pusulalarının toplamı, siyasi partilerin ve varsa bağımsız adayın almış olduğu geçerli oy sayılarının toplamına eşit olmalıdır.)

Sayım ve döküm işlemleri tamamlandıktan sonra;

Tüm partilerin aldığı oylar, varsa bağımsızların aldığı oylar ve geçersiz oyların toplamı; oy kullanan seçmen sayısına eşit olması gerekir.

İl genel meclisi üyeliği seçimi ve belediye seçimi sandık sonuç tutanaklarının ilanı

MADDE 48- Seçim türüne göre düzenlenen her bir sandık sonuç tutanağının onaylı bir sureti, sandık kurulu tarafından sandık çevresi içinde herkesin görebileceği bir yere asılır. Bu tutanak, oy verme gününden itibaren bir hafta süreyle asılı kalır.

Sandık sonuç tutanağının birer sureti, o seçim çevresinde seçime katılan ve talep eden siyasi parti ve bağımsız adayların müşahitlerine, yeteri kadar hazırlanarak sandık kurulu başkanı ve üyelerince imzalandıktan ve mühürlendikten sonra verilir. Bu tutanaklar, talep halinde öncelikle sandık kurulunun siyasi partili üyelerine imza karşılığı verilir. Ancak bu halde, o partinin müşahidine ayrıca tutanak verilmez. Müşahitlere verilecek sandık sonuç tutanakları, çok yapraklı kopyalı suret biçiminde hazırlanır. Sandık sonuç tutanağı verilen müşahit ve sandık kurulu üyelerinin ad ve soyadları ile temsilcisi oldukları siyasi partinin adı veya bağımsız adayın adı ve soyadı sandık kurulu tutanak defterine yazıldıktan sonra tutanağın teslim alındığına dair imzaları alınır.

Köy ve mahalle seçimlerindeki oy pusulalarına ilişkin özel hükümler

MADDE 49- Köy ve mahalle seçimlerinde adaylık usulü bulunmadığından, seçmenler diledikleri kimselere oy verebilirler ve muhtar ile ihtiyar meclisi/heyeti üye sayısı kadar ismin birlikte yazılı olduğu oy pusulasını zarfa koyarak sandığa atarlar (2972/32).

Kapalı oy verme yerinde bulunan beyaz kâğıt seçmen tarafından oy pusulası olarak doldurulabileceği gibi beyaz kâğıda basılan, teksir edilen, herhangi bir araçla veya elle çoğaltılan oy pusulaları da oy verme yerinde MOR renkli oy zarfına konularak sandığa atılır.

Ad ve soyadları aynı olan muhtar ve ihtiyar meclisi/heyeti üye adlarının yanına parantez içinde baba-anne adlarının, bu da aynı olduğu takdirde baba-anne adının yanına doğum tarihi yazılı oy pusulası kullanılır.

Köy ve mahalle seçimlerinde geçersiz sayılacak oy zarfları ve oy pusulaları

MADDE 50-

A) Aşağıda yazılı zarflar geçerli değildir (Zarflar açılmadan, bu Genelge'nin 40. maddesi uyarınca işleme tabi tutulur.):

1) Sandık kurulunca verilen biçim ve MOR renkte olmayan,

2) Üzerinde "Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu" filigranı olmayan kâğıttan imal edilmiş olan,

3) Üzerinde Yüksek Seçim Kurulu amblemi olmayan,

4) Üzerinde ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mührü bulunmayan,

5) Tamamı yırtılmış olan,

6) Üzerinde ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mührü dışında herhangi bir mühür, imza, yazı, parmak izi veya herhangi bir işaret bulunan.

Ancak, zarfın üzerinde, herhangi bir şekilde leke veya çizik olsa bile, bunun özel işaret koymak amacıyla yapıldığının kesin olarak anlaşılamaması halinde, bu zarflar geçerli sayılır.

B) Aşağıda yazılı oy pusulaları geçerli değildir (Bu oy pusulaları paketlenip üzeri mühürlenir ve sayısı yazılır.):

1) Beyaz kâğıda yazılmamış,

2) Hangi seçmen tarafından atıldığını belli edecek biçimde imza, mühür ve sair işaret taşıyan veya bu nitelikte zarftan çıkan veya zarf içinde el ilanı ve herhangi bir madde bulunan,

3) Sandık kurulunca okunamayan, oy verilen kişinin kim olduğu veya hangi seçim için kullanıldığı anlaşılmayan,

4) Bütünlüğü bozulacak şekilde yırtılmış veya koparılmış olan,

5) Zarfın içinden o seçim türüne ait oy pusulasının dışında aynı veya başka bir seçim türüne ait oy pusulası çıkması halinde, bu zarftan çıkan oy pusulaları,

6) Zarfın içinden o seçime ait birlikte yazılmış oy pusulası yerine muhtar ve ihtiyar meclisi/heyeti üyeleri için ayrı ayrı çıkan oy pusulaları,

7) İsimler dışında meslek ve sıfatları ile lakap, unvan gibi belirleyici ibareler taşıyan oy pusulaları.

C) Aşağıdaki haller oy pusulalarını geçersiz kılmaz:

1) Zarfların açılması veya oyların okunması sırasında yırtılması.

2) Bütünlüğü bozulmaksızın bir kısmının kazaen yırtılması.

3) Herhangi bir şekilde lekelenmiş olup da bunun özel olarak işaret koymak amacıyla yapıldığının anlaşılamaması (298/101).

4) Birlikte yazılan oy pusulası üzerinde ihtiyar meclisi/heyeti isimleri çizilip yerine o seçim çevresinde seçilecek sayı kadar kişinin elle yazılması.

5) Birlikte yazılan oy pusulası üzerinde ihtiyar meclisi/heyeti isimleri çizilip yerine o seçim çevresinde seçilecek sayıdan daha az sayıda kişinin elle yazılması.

6) “Aza” ve “Üye” kelimeleri eş anlamlı olduğundan, bu kelimelerden birinin yazılması.

7) Muhtar ve ihtiyar meclisi/heyeti üyeliği seçiminde oy pusulalarına “EVET” veya “TERCİH” yazılı mührün basılması gerekmemekle birlikte, “EVET” veya “TERCİH” yazılı mührün basılması,

8) Aynı aday isminin bir oy pusulasında birden fazla yazılması (tek oy sayılır).

Not: Birlikte yazılan oy pusulası üzerinde ihtiyar meclisi/heyeti isimlerinden o seçim çevresinde seçilecek sayıdan daha fazla kişinin yazılması halinde ihtiyar meclisi/heyeti oyları geçersiz olmakla birlikte muhtara verilen oy geçerlidir.

Köy ve mahalle seçimlerinde sonucun sayım ve döküm cetvellerine geçirilmesi

MADDE 51- Köy ve mahalle seçimlerinde zarflardan çıkan oy pusulalarının sayım ve döküm işine geçilir. Her oy pusulası okundukça; cetvel yazıcı iki üyeden her biri, önlerindeki Örnek: 49 sayılı cetvele aşağıda açıklandığı şekilde bilgi ve işaretleri yazar, aynı işlemler Örnek: 48 sayılı cetvel için de tekrarlanır. Bu şekilde okunup sayım ve döküm cetvellerine geçirilmiş oy pusulalarını başkan, diğer görevli üyeye verir, o da bunları torbaya atar.

a) İlk oy pusulası okununca, pusulada yazılı kimsenin adı ve soyadı, köy ve mahalle muhtarları için kullanılan (Örnek: 49) sayılı sayım ve döküm cetvelinin yukarısında en soldaki sütuna yazılır ve sütundaki (1) rakamının üstü çizilir. İkinci oy pusulası okununca, şayet ilk pusuladaki kimseye oy verilmiş ise, onun sütunundaki (2) rakamı çizilmekle yetinilir; ikinci pusulada başka bir kimsenin adı varsa, onun adı ve soyadı, soldan ikinci sütuna yazılır ve sütundaki (1) rakamının üstü çizilir. Bunlardan sonraki pusulalarda yazılı adların, daha önce geçmiş adlardan olup olmamasına göre, yukarıdaki işlemler tekrar edilir. Yani ya kendisine sütun ayrılmış olan kimsenin adı ve soyadı altındaki (2, 3, 4, ...) rakamları çizilmekle yetinilir veyahut yeni bir sütuna adı ve soyadı yazılır ve sütundaki (1) rakamı çizilir.

Bir kimsenin oylarının toplamını bulmak için o kimseye ayrılmış olan sütunda çizilmiş bulunan en son rakama bakmak yetecektir. Bu rakam, mesela (50) ise, o kimse (50) oy almış demektir ve o sütunun en altındaki haneye rakamla ve yazı ile işlenecek sayı bu (50) rakamıdır.

Oy pusulalarının okunması ve cetvellere geçirilmesi bittikten sonra oy almış bir kimsenin adı ve soyadının yazılı olduğu sütunun altına, aldığı oy sayısı rakamla ve yazı ile yazılır. Oyların eşitliği halinde ad çekme ile kazanan muhtar belirlenerek sonuç orada bulunanlara yüksek sesle ilan olunur. Bundan sonra da cetvellere tarih konur ve bunlar başkan ve üyeler tarafından imza edilir.

b) Köy ihtiyar meclisi ve mahalle ihtiyar heyeti üyelerine ait oyların sayımı ve dökümü için (Örnek: 48) sayılı cetvel kullanılır. Birinci oy pusulası okununca, orada yazılı kimselerin ad ve soyadları cetveldeki sütunların üst tarafındaki hanelere, her sütun bir kimseye ayrılmak şartıyla, soldan sağa doğru yazılır ve her bir adın altındaki (1) rakamı çizilir. İkinci oy pusulası okununca, bu pusulada yazılı kimselerin, daha önceki oy pusulasındaki yazılı kimselerden olması halinde, onun adının altındaki (2) rakamı çizilmekle yetinilir; ikinci pusulada adı yazılı kimsenin ilk pusulada yazılı olanlardan başka birisi olması halinde, onun adı ve soyadı boş kalan ilk sütunun üstündeki haneye yazılır ve o sütundaki (1) rakamı çizilir. Üçüncü oy pusulası okununca bu pusulada geçen ad, daha önce geçmiş ve onun için bir

sütun ayrılmış ise, o sütunun altındaki (2) veya (3) rakamı çizilmekle yetinilir; bu kimsenin adı ilk olarak geçiyorsa, kendisinin adı ve soyadı boş sütuna yazılır ve o sütundaki (1) rakamı çizilir. Daha sonraki pusulalarda geçen adların, daha önceki pusulalarda geçmiş ve kendileri için birer sütun ayrılmış kimseler olup olmamasına göre yukarıda yazılı işlemler tekrarlanır. Bir kimsenin oylarının toplamını bulmak için o kimseye ayrılmış olan sütunda çizilmiş bulunan en son rakama bakmak yetecektir. Bu rakam, mesela (50) ise, o kimse (50) oy almış demektir ve o sütunun en altındaki haneye rakamla ve yazı ile işlenecek sayı bu (50) rakamıdır.

Oy pusulalarının okunması ve cetvellere geçirilmesi bittikten sonra, oy almış her adayın adı ve soyadının yazılı olduğu sütunun altına, aldığı oy sayısı rakamla ve yazı ile yazılır. En yüksek oy alan adaydan başlanarak sıralanır. Oyların eşitliği halinde ad çekme ile kazanan üye ve sıralaması belirlenerek sonuç orada bulunanlara yüksek sesle ilan olunur. Bundan sonra cetvellere tarih konulur ve bunlar başkan ve üyeler tarafından imza edilir.

Köy ve mahalle seçimine ait sayım cetveli sonucunun tutanağa geçirilmesi

MADDE 52- Köy ve mahalle seçimlerinde oyların sayımı, sayım ve döküm cetvellerine işlenmesi bittikten ve sandık kurulu başkanı sonuçları ilan ettikten sonra (Örnek: 51) sayılı tutanağa aşağıda yazılı bilgiler işlenir.

a) Sandığın bulunduğu ilin, ilçenin ve seçim bölgesinin (her muhtarlık bir seçim bölgesidir) adı ile sandığın numarası, oy vermenin yapıldığı tarih ve gün,

b) Oy sandığının, sandık kurulu üyeleri ve seçim yerinde bulunanlar önünde açılış saat ve dakikası, şayet sandık Yüksek Seçim Kurulunca belirlenen saatten sonra açılmış ise bunun sebebi, oy verme saati bitiminde sırada bekleyen ve oy kullandırılan seçmen sayısı,

c) Sandık seçmen listesinde yazılı olan seçmenlerin sayısı,

ç) İlçe seçim kurulundan teslim alınan;

Ø Toplam zarf sayısı,

Ø Kullanılmayarak artan zarf sayısı.

d) Sandık seçmen listesinde yazılı olup oy kullanan seçmenlerin sayısı,

e) Sandık seçmen listesinde kayıtlı olmayan ancak kanun gereği oy kullanan seçmen sayısı,

f) Oy kullanan seçmenlerin toplam sayısı,

g) Sandıktan çıkan zarf sayısı,

ğ) Zarf sayısı oy kullanan seçmen sayısından fazla ise, eşitliği sağlamak amacıyla; 298 sayılı Kanun’un 98. maddesine göre yakılarak yok edilen zarf sayısı,

h) Geçerli zarf sayısı,

ı) Geçerli oylar;

Ø İtiraz edilmeksizin geçerli sayılan oy pusulalarının sayısı,

Ø İtiraz üzerine geçerli sayılan veya hesaba katılan oy pusulası toplamı,

Ø Geçerli oy pusulalarının toplamı.

i) Geçersiz oylar;

Ø Geçersiz zarf sayısı,

Ø Geçersizlik sebebi,

Ø İçinden hiç oy pusulası çıkmayan boş zarf sayısı,

Ø Geçersiz sayılan oy pusulası sayısı,

Ø Geçersizlik sebebi,

Ø Hesaba katılmayan oy pusulası sayısı,

Ø Hesaba katılmama sebebi,

Ø Geçersiz sayılan veya hesaba katılmayan oy pusulası toplamı.

j) Oy vermede veya oyların sayım dökümünde kanuna aykırılık bulunduğu yolunda yapılan ihbar, itiraz, şikâyetlerin ve bunlara ait kararların nelerden ibaret bulundukları,

k) Sayım döküm sonucunun başkan tarafından sandık alanında bulunanlara ilan edildiği.

Geçerli oylar ile geçersiz veya hesaba katılmayan oyların toplamı; oy kullanan seçmen sayısına eşit olmalıdır.

Geçerli oyların toplamı; köy/mahalle muhtar adaylarının almış olduğu oyların toplamına eşit olmalıdır.

Muhtarlık seçiminde adaylık usulü olmadığından (Örnek: 51) sayılı tutanakta yer alan (adayın adı ve soyadı) sözlerinden maksat, kendisine oy verilmiş kimsedir (298/100, 105).

Köy ve mahalle seçimi sonucunu gösterir sandık sonuç tutanağının asılması

MADDE 53- Bu Genelge'nin 52. maddesine göre düzenlenen imzalı ve onaylı (Örnek: 51) sayılı tutanak, sandık kurulu başkanı tarafından sandık çevresi içinde herkesin görebileceği bir yere asılır. Bu tutanak bir hafta süre ile olduğu yerde asılı kalır.

Kendilerine muhtarlık için oy verilen kimseler tutanağın muhtar adayına, üyelik için oy verilen kimseler üye adayına ait olan sütununa geçirilir.

Sayıma ilişkin kâğıt ve belgelerin paketlenerek torbaya konulması

MADDE 54- Sandık kurulları, her seçim türüne ilişkin kâğıt ve belgeleri ayrı ayrı olmak üzere, ilçe seçim kuruluna teslim etmek için aşağıdaki şekilde hazırlar;

a) Zarflar açıldıktan sonra hesaba katılan ve geçerli sayılan oy pusulalarını,

b) Zarflar açıldıktan sonra itiraz edilen, fakat geçerli sayılan oy pusulalarını,

c) Zarflar açıldıktan sonra hesaba katılmayan oy pusulalarını,

ç) Açılmadan geçerli sayılmayıp saklanan zarfları,

d) Kullanılmayarak artan ve iptal edilmiş bulunan oy pusulalarını,

e) Kullanılmayarak artan zarfları,

f) Alt tarafı imzalı sayım ve döküm cetvellerini,

g) Sandık kurullarınca düzenlenen Örnek: 51, 53, 54, 54/1 sayılı tutanakları,

ğ) Geçerli sayılmış zarfları,

h) Tutanak defterini,

ı) Sandık seçmen listesini,

Ayrı ayrı paketler halinde sararak, üzerlerine sayılarını yazıp, üstlerini sandık kurulu mührü ile mühürleyip imzaladıktan sonra tamamını ait olduğu torbaya koyup ağzını yine kurul mührüyle mühürler ve imzalar.

Not: Sandık kurulu başkanı sandık alanında seçimle ilgili hiçbir seçim evrakının unutulmamasına özen gösterir.

Birden çok seçim birlikte yapıldığından, her seçim için hazırlanan torbanın içinde hangi seçime ait belgelerin bulunduğunu gösteren ve sandık numarasını içeren bir yazı yazılır.

Bu işlemler yapılırken; il genel meclisi üyeleri seçimine ait kâğıt ve belgeler ayrı bir torbaya; belediye başkanı, varsa büyükşehir belediye başkanı ve belediye meclisi üyeleri seçimine ait olanların hepsi birden ayrı bir torbaya, köy ve mahalle muhtarı ile ihtiyar meclisi/heyeti üyeleri seçimine ait olanlar da birlikte ayrı bir torbaya konulur (298/107).

Sayıma ilişkin torbaların (kâğıt ve belgelerin) ilçe seçim kurulu başkanına veya görevli geçici ilçe seçim kurulu başkanına teslimi

MADDE 55- Hazırlanan mühürlü torbalar ve sandık kurulu mührü, ilçe seçim kurulu başkanlığınca yapılacak düzenlemeye göre; sandık kurulu başkanı ile ad çekme yoluyla belli edilecek en az iki üye tarafından hiçbir gecikmeye meydan verilmeksizin vehiçbir yere uğranmaksızın en kısa zamanda, ilçe seçim kurulu başkanına veya görevli geçici ilçe seçim kurulu başkanına teslim edilir. Bu maddeye aykırı hareket edenler hakkında cezai kovuşturma yapılır.

Kurulun diğer üyeleri ile gözlemciler de isterlerse ve taşıtta yer varsa veya taşıt kendileri tarafından sağlanırsa başkanla birlikte gidebilirler.

İlçe seçim kurulu, torbaları ve sandık kurulu mührünü alarak, torbaları getiren üyeler önünde açıp içindekiler hakkında, bu seçimler için sandık kurulu başkanına teslim edilmiş olan her torba için ayrı ayrı olmak üzere Örnek: 40 sayılı tutanağı üç nüsha olarak düzenler.

Bu tutanakların alt tarafı, torbayı ve mührü teslim edenlerle ilçe seçim kurulu başkanı ve üyelerden biri tarafından imzalanır. Bu tutanağın bir örneği sandık kurulu başkanına verilir. Bir örneği de il seçim kuruluna gönderilecek evraka bağlanır.

İl genel meclisi üyeliği ve belediye seçiminde belediye başkanı ve belediye meclisi üyeleri için kullanılan birleşik oy pusulası, zarf, tutanak ve cetvellere ilişkin bilgiler; köy ve mahalle seçimlerinde muhtar ve üyeler için kullanılan aynı malzemeye ilişkin bilgiler aynı tutanağa ayrı ayrı yazılır.

Örneğin; belediye başkanı, büyükşehir belediye başkanı ve belediye meclisi üyeleri seçiminde hesaba katılmayan zarfların miktarı ayrı ayrı sayılar halinde Örnek: 40 sayılı tutanakta gösterilir (298/71, 107).

Sandık kurullarınca kullanılacak ve düzenlenecek basılı kâğıtlar

MADDE 56- Sandık kurullarının kullanacağı ve düzenleyeceği basılı kâğıtlara bu Genelge'nin çeşitli maddelerinde değinilmiş veya bazıları örnek sayıları ile birlikte açıkça belirtilmiştir. Ayrıca, kurulların çalışmalarını kolaylaştırmak ve kendilerini denetlemelerini sağlamak üzere bunların tamamı, hangilerinin hangi seçim veya iş için kullanılacağı ve düzenleneceği aşağıda gösterilmiştir.

a) Bütün seçimlerle ilgili genel nitelikte basılı kâğıtlar;

- Örnek: 19; 298 sayılı Kanun'un oy verme serbestliğine ve gizliliğine dair hükümlerini içeren bu levha sandık kurullarınca kapalı oy verme yerine asılır.

- Örnek: 2; sandık seçmen listeleri üç imza sütunlu iki nüsha olarak hazırlanır; biri sandık alanında seçmenlerin kolayca görüp inceleyebilecekleri bir yere asılır, diğeri ise her sandıkta seçmenin isminin bulunması ve oyunu kullanan seçmenlerin imzalarının alınmasında kullanılır.

b) Seçimlerin özelliklerine göre hazırlanmış basılı kâğıtlar;

1) İl genel meclisi üyeleri seçimi için düzenlenecek basılı kâğıtlar:

- Örnek 50; İl Genel Meclis Üyeliği Seçimi Sayım Döküm Cetveli iki nüsha düzenlenir.

- Örnek 53; İl Genel Meclis Üyeliği Seçimi Sandık Sonuç Tutanağı, sayım-döküm işlemleri sırasında elde edilen bilgilerden ve sayım-döküm cetveli sonucundan yararlanılarak yeteri kadar düzenlenir. Bu tutanak, sandık çevresi içinde herkesin görebileceği bir yere asılır, burada bir hafta süreyle asılı kalır, onaylı birer örneği siyasi partilere ve isterlerse bağımsız adaylara veya müşahitlere verilir.

2) Belediye seçimlerinde:

a) Büyükşehir belediye başkanı seçimi için düzenlenecek basılı kâğıtlar;

- Örnek: 49/1; Büyükşehir Belediye Başkanlığı Seçimi Sayım Döküm Cetveli (Örnek: 50 gibi düzenlenir.)

- Örnek: 54/1; Büyükşehir Belediye Başkanı Seçimi Sandık Sonuç Tutanağı (Örnek: 53 gibi düzenlenir.)

b) Belediye başkanı seçimi için düzenlenecek basılı kâğıtlar;

- Örnek: 49/2; Belediye Başkanlığı Seçimi Sayım Döküm Cetveli (Örnek: 50 gibi düzenlenir.)

- Örnek: 54; Belediye Başkanı ve Belediye Meclisi Üyeliği Seçimi Sandık Sonuç Tutanağı, belediye meclisi üyeleri ve belediye başkanı için birlikte yeteri kadar (Örnek: 53 gibi) düzenlenir.

c) Belediye meclisi üyeleri seçimi için düzenlenecek basılı kâğıtlar;

- Örnek: 49/3; Belediye Meclisi Üyeliği Seçimi Sayım Döküm Cetveli (Örnek: 50 gibi düzenlenir.)

- Örnek: 54; Belediye Başkanı ve Belediye Meclisi Üyeliği Seçimi Sandık Sonuç Tutanağı

Her siyasi partinin belediye meclisi üyeleri kesin adaylarını gösteren liste (Bu liste il seçim kurulu tarafından hazırlanır. Listenin birisi sandık seçmen listesi ile birlikte sandık alanına, diğeri kapalı oy verme yerine asılır.)

3) Köy seçimlerinde:

a) Muhtar seçimi için düzenlenecek basılı kâğıtlar;

- Örnek: 49; Mahalle veya Köy Muhtarlığı Seçiminde Sandık Kurullarınca Kullanılacak Sayım ve Döküm Cetveli iki nüsha olarak düzenlenir.

- Örnek: 51; Köy Muhtarı ve İhtiyar Meclisi Üyeliği, Mahalle Muhtarı ve İhtiyar Heyeti Üyeliği Seçimi Sandık Sonuç Tutanağı, sayım- döküm işlemleri sırasında elde edilen bilgilerden ve sayım-döküm cetveli sonucundan yararlanılarak yeteri kadar düzenlenir. Bu tutanak, sandık çevresi içinde herkesin görebileceği bir yere asılır, burada bir hafta süreyle asılı kalır.

b) Köy ihtiyar meclisi üyeleri seçimi için düzenlenecek basılı kâğıtlar;

- Örnek: 48; Köy İhtiyar Meclisi Üyeliği, Mahalle İhtiyar Heyeti Üyeliği Seçiminde Sandık Kurullarınca Kullanılacak Sayım ve Döküm Cetveli iki nüsha olarak düzenlenir.

- Örnek: 51; Köy Muhtarı ve İhtiyar Meclisi Üyeliği, Mahalle Muhtarı ve İhtiyar Heyeti Üyeliği Seçimi Sandık Sonuç Tutanağı, muhtar için düzenlenen aynı tutanağa işlenir.

4) Mahalle seçimlerinde:

a) Mahalle muhtarı seçimi için düzenlenecek basılı kâğıtlar köy muhtarı için düzenlenecek kâğıtların aynısıdır.

b) Mahalle ihtiyar heyeti üyeleri seçimi için düzenlenecek basılı kâğıtlar köy ihtiyar meclisi üyeleri için düzenlenecek kâğıtların aynısıdır.

Şikâyet ve itiraz

MADDE 57- Seçmenler, sandık kurulu başkanlarının veya bu kurulların 298 sayılı Kanun'un verdiği yetkilere dayanarak yaptıkları işlemlere ve aldıkları tedbirlere ve bunlara benzer sair muamelelerine veya herhangi bir kimsenin 298 sayılı Kanun'un koyduğu yasak hükümlerine aykırı hareketlerine karşı bu işlemlerin, tedbirlerin, sair muamelelerin düzeltilmesi veyahut kanunun koyduğu yasaklara uymayanların, bu hareketlerinin önlenmesi maksadıyla müracaat edebilirler. Bu şekildeki başvuruya şikâyet denilir.

Sandık kurulları veya kurul başkanlarınca verilmiş kesin olmayan kararlara karşı ilçe seçim kurullarına başvurulabilir. Bu başvurmaya da itiraz denilir.

Şikâyet ve itirazlar bu kurullara veya başkanlarına veya sair görevlilere sözlü veya yazı ile 110. maddede gösterilenler tarafından yapılır (298/110, 112, 116, 119).

Şikâyet ve itiraza yetkili kimseler

MADDE 58- Şikâyet ve itiraza yetkili kimseler şunlardır;

a) Seçme yeterliğine sahip yurttaşlar,

b) Siyasi partiler veya bunların tüzüklerine göre kuruluş kademelerinin (örneğin il ve ilçe kuruluşlarının) başkanları veya vekilleri,

c) Müşahitler,

ç) Adaylar (298/110, 116).

Şikâyetlerin nasıl yapılacağı ve sözlü şikâyetin tutanağa geçirilmesi

MADDE 59- Şikâyet dilekçe ile veya sözle yapılabilir. Sözlü şikâyetler gerekçesiyle birlikte özel bir tutanağa yazılır. Bu tutanak; adı, soyadı ve adresi de yazılarak şikâyetçiye imza ettirilir. Şikâyetçi imza atamaz ise sol elinin baş parmağı bastırılır (298/112).

Şikâyet üzerine yapılacak inceleme

MADDE 60- Şikâyet dilekçesini alan veya şikâyeti yukarıdaki madde gereğince tutanağa geçiren sandık kurulu, ilk önce şikâyetçinin bu Genelge'nin 58. maddesine göre şikâyete yetkili kimselerden olup olmadığını inceler ve şikâyetçi, şikâyete yetkili kimselerden değilse, başka bir husus üzerinde durmaksızın şikâyeti hemen reddeder. Kurul, şikâyetçinin şikâyete yetkili kimselerden olduğunu anlarsa, o zaman şikâyetin haklı veya yerinde olup olmadığını inceler.

Şikâyetin karara bağlanması

MADDE 61- Şikâyetin haklı veya yerinde görülmesi halinde kurul, karar yazmaya ihtiyaç olmaksızın, şikâyet konusu tedbir veya işlemi düzeltir yahut bu tedbir veya işlemi kaldırır.

Şikâyetçinin yetkili olmaması veya şikâyetin süresinden sonra yapılmış olması ya da haksız yahut yersiz görülmesi halinde kurulca şikâyetin reddine karar verilir. Bu halde kurulun kararını tutanak defterine yazması ve bu kararın başkan ve üyeler tarafından imzalanması gerekir.

Kurul kararları salt çoğunlukla yani kurul başkan ve üyelerinin yarıdan fazlasının oylarının o karar üzerinde toplanmasıyla verilir. Oylarda eşitlik halinde başkanın katıldığı tarafın oyu üstün tutulur.

Şikâyetin reddine ilişkin kararın bir örneği şikâyetçiye verilir (298/117).

Şikâyetin süresi ve süresinden sonra yapılacak şikâyetin reddi

MADDE 62- Şikâyet en geç, seçim sonuçlarını tespit eden tutanağın sandık kurulunca düzenlenmesi (yazılıp imzalanması) anına kadar sandık kuruluna ulaşmalıdır.

Tutanak imzalandıktan sonra yapılan sözlü şikâyetlerin veya verilen şikâyet dilekçelerinin sürenin geçmiş olması sebebiyle reddine karar verilir (298/127).

Sandık kurullarının kararlarına itiraz

MADDE 63- Bir şikâyetin reddine ilişkin sandık kurulu kararları ile seçim sonuçlarını gösteren tutanakların sandık kurullarınca düzenlenmesi işlerine veya sandık kurullarının diğer kararlarına karşı itiraz olunabilir.

İtirazda bulunabilecek olanlar, bu Genelge'nin 58. maddesi gereğince şikâyete yetkili olan kimselerdir.

Sandık kurullarının itirazı ilçe seçim kuruluna ulaştırması ve itiraz edene alındı kâğıdı verilmesi

MADDE 64- İtirazlar, sandık kurullarınca seçim sonuçlarını gösteren tutanağın düzenlenmesine kadar, sandık kurulu aracılığı ile sözle veya dilekçe verilerek ileri sürülebilir.

Sözlü itiraz, sandık kurulunca gerekçesi ile birlikte özel bir tutanağa geçirilir. Bu tutanak; adı, soyadı ve adresi de yazılarak itiraz edene imza ettirilir; itiraz eden imza atamaz ise sol el başparmağı bastırılır.

Gerek sözlü, gerek yazılı itirazların ileri sürülmüş olduğunu ve yapıldığı tarihi gösteren bir alındı kâğıdı itiraz edene verilir.

Sözlü itiraza ait tutanak veya itiraz dilekçesi ile itiraz eden tarafından bunlara eklenen deliller ve itiraza uğrayan sandık kurulu kararı, itiraz eden veya güvenilir bir kimse eliyle sandık kurulunca derhal ilçe seçim kuruluna yollanır (298/71-4, 112-1, 128).

İtiraz üzerine verilecek karara sandık kurulunun uyma zorunluluğu

MADDE 65- İtiraz üzerine ilçe seçim kurulu başkanınca veya ilçe seçim kurulunca verilen karar ile sandık kurulunun bir işlemi veya tedbiri düzeltilirse veya sandık kurulunun kararı hükümsüz bırakılırsa, bu karar hemen sandık kurulu başkanına bildirilir. Sandık kurulu, bu kararı olduğu gibi yerine getirmek zorundadır (298/127).

Şikâyetin veya itirazın sandık işlerini durdurmaması

MADDE 66- Sandık kurullarının kararlarına veya tutanakları düzenleme işlerine itiraz edilmiş veyahut kurulların veya başkanlarının işlemlerine yahut tedbirlerine karşı şikâyet edilmiş olması, oy vermeye ve her türlü seçim işlerinin devamına engel olmaz. Herhangi bir itiraz veya şikâyet yokmuş gibi seçim işlerine sandık kurullarınca devam olunur (298/118).

Kararların bildirilmesi veya tebliği

MADDE 67- İtiraz üzerine kesin olmayarak verilen kararlar itiraz eden hazır ise sözle bildirilir. Sözlü bildirmede, kararın bildirildiği gün ve saat tutanağa geçirilerek kendisine de imza ettirilir. İsterse kararın bir örneği de verilir. İtiraz eden hazır değilse, ilgili ilçe seçim kurulunun bulunduğu mahalde, muayyen bir yer (adres) gösterilmiş olması halinde karar bu yere (adrese) tebliğ olunur.

Kurulların kesin olan kararları tebliğ olunmaz. Ancak, itiraz eden başvurduğu takdirde, kendisine gösterilir ve isterse bir suret de verilir (298 /114).

MADDE 68- Bu Genelge, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ve 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun hükümleri dikkate alınarak, 298 sayılı Kanun'un 14. maddesinin 10. bendi uyarınca ve Yüksek Seçim Kurulunun 08/01/2014 gün ve 23 sayılı kararı ile kabul edilmiştir.

16 Nisan 2014 Çarşamba

Cumhurbaşkanı seçim takvimi, Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı - 12 Nisan 2014

5 Nisan 2014 Cumartesi

YSK KARARI VE 30 MART 2014 PAZAR GÜNÜ YAPILACAK MAHALLİ İDARELER SEÇİMLERİNDE SANDIK KURULLARININ GÖREV VE YETKİLERİNİ GÖSTERİR GENELGE

Kapsam

Tanımlar

Bina sorumlularının görevleri

MADDE 3- Bina sorumluları;

Sandık kurullarının görev ve yetkileri

Sandık kurulu başkanının öncelikle yapacağı işler

Sandık kurulunun and içmesi

Sandık kurulu başkan ve üyelerinin görevine gelmemesi ya da görevini yapmaması halinde yapılacak işler (Sandık kurulunda çoğunluğun sağlanması)

Sandığın konulacağı yerin belli edilmesi

Kapalı oy verme yeri

Kapalı oy verme yerine asılacak levha

Sandık yerinin duyurulması

Sandık alanı

Sandık ve torba sayısı

Oy zarfları ve etiketler

Sandık kurulu önüne alınmada sıra

Okuma - yazma bilmeyen seçmenlerin oy kullanmaları

Oy vermede sıra

Oy verme

Sayım ve dökümün açık olması ve sayım düzeni

Kullanılmayan birleşik oy pusulaları ve zarflar

Sayım ve döküm işlerine başlanılması

MADDE 42- Sandık kurulu başkanı, oy sayım ve dökümünün düzenini sağlamak bakımından;

Belediye ve il genel meclisi seçimlerinde zarfların açılması ve oyların sayım ve dökümü

Geçerli sayılmayacak zarflar ve oy pusulaları

İl genel meclisi ile belediye seçimlerinde seçim sonuçlarının sayım ve döküm cetvellerine geçirilmesi

Parti müşahitlerinin oy pusulalarını denetlemeleri

Sandık sonuç tutanaklarının düzenlenmesi

A) İl genel meclisi üyeliği seçimine ait sandık sonuç tutanaklarının düzenlenmesi

Şikâyet ve itiraz

Şikâyet ve itiraza yetkili kimseler

Şikâyetlerin nasıl yapılacağı ve sözlü şikâyetin tutanağa geçirilmesi

Şikâyet üzerine yapılacak inceleme

Şikâyetin karara bağlanması

Sandık kurullarının kararlarına itiraz

Şikâyetin veya itirazın sandık işlerini durdurmaması

Kararların bildirilmesi veya tebliği